RSS Feed for FelsefeCategory: Felsefe

Hoşgörü Üstüne Bir Mektup / John Locke »

Putperestlerin durumu, Yahudi toplumu açısından, iki ayrı grupta incelenebilir. Birinciler, Musevî ayinlerini, örflerini öğrenerek Musevîliğe kabul edilmiş, bu toplumun vatandaşı sıfatını kazanmış, fakat sonradan İsrail Tanrısı’na ibadetten yüz çevirmiş olanlardır. Bunlar, hain ve asi olarak dava edilirler ki, suçları en ağır ihanetten hafif değildir. Çünkü Yahudi devletinde, diğerlerinden farklı olarak, mutlak bir teokrasi vardı; orada […]

Hoşgörü Üstüne bir Mektup / John Locke »

Ruhların iyiliği, yetkisi sadece dış kuvvete bağlı olduğu için siyasî yönetime ait olamaz; hâlbuki hakikî ve kurtarıcı din, onsuz Tanrı için hiçbir şeyin makbul olmadığı aklın içsel olarak ikna edilmesine bağlıdır. Ve idrakin doğası öyledir ki, dış baskıyla hiçbir inanışa mecbur edilemez. Mülk müsadereleri, hapsolunmalar, işkenceler, bu yapıdaki hiçbir şey, insanların olaylara bakışını şekillendiren iç […]

Hoşgörü üstüne Bir Mektup / John Locke »

Din konularında başkalarından farklı olanlara hoşgörü, İsa’nın İncil’i ve insanoğlunun salim aklı için kabul edilebilir bir şeydir; bunun ışık berraklığındaki lüzumunu ve faydalarını kavrayamayacak kadar kör olmak, insanlar için korkunç bir şeydir. Burada, bazılarının gurur ve hırsını, bazılarının tutku ve acımasız gayretlerini suçlamayacağım. Bunlar, insan davranışlarında kendilerinden belki de nadiren kurtulduğumuz kusurlarıdır; ancak yine de, […]

Dinsiz felsefe olur mu? »

Kelâm ve tefekkürün iman odaklı, felsefenin ise laik/ seküler bir düşünme çabası olduğunu zannedenler yanılıyor. Felsefenin din düşmanı/ dine alternatif zannedilmesi 19cu asırdan kalma bir yanılgı. Gerçek böyle değil. Kaldı ki her felsefî çaba peşinen bir Tanrı’nın (/tanrıların) yokluğuna iman edecekse bu öncül de bir iman, bir akaid olurdu. Felsefî çalışmaların kutsal metinlerden tecrid edilerek […]

Hoşgörü Üstüne Bir Mektup / John Locke »

Kendini Savunan İnsan / Erich Fromm »

Son birkaç yüzyılda bir gurur ve iyimserlik ruhu, Batı kültürünün ayırıcı özelliği olmuştur. İnsanın doğayı anlama ve ona egemen olma aracı olan akıl ile gurur duyulmuş; insanlığın en tatlı umutlarından biri olan «çok sayıda insan için en çok mutluluğu sağlama» işinin başarılacağı konusunda iyimser davranılmıştır. İnsanın gururu haklı çıkarılmıştır. O, aklı aracılığıyla içindeki gerçeklikler düşlerdeki, […]

Protagoras / Eflatun »

«… Kuşkusuz bilgi ruhun besinidir. Bu yüzden dostum, sofistin malını överken beden besinlerini alıp satan toptancılar, perakendeciler gibi bizi aldatmasından çekinmeliyiz. Çünkü onlar hiçbir ayrım yapmaksızın ellerindeki tüm malları hangilerinin gerçekten yararlı, hangilerinin gerçekten zararlı olduğunu bilmeden överler. Onları alabilecek olan alıcılar da eğer beden eğitimi öğretmeni ya da hekim değillerse onlardan fazla bilmezler bunu. […]

Düşünmek Ne Demektir? / Martin Heidegger »

   ‘Bilim düşünmez.’ ** ‘Şöyle söylemiştik: İnsanın hâlâ düşünmemesinin sebebi, asıl düşünülmesi gereken şeyin kendisinden yüz çeviriyor olmasıdır, düşünmemesinin biricik sebebi asla, insanın düşünülmesi gerekene yeterince yönelmemiş olması değildir.’ **  ‘Oysa dinî olan asla mantık ile bertaraf edilemez, bu daima ancak Tanrı’nın uzaklaşmasıyla mümkündür.’ ** ‘Güzel, hoşumuza giden değil, bilakis hakikatin marifetine tabi olandır.’ ** […]

Çürümenin Kitabı / Emil M. Cioran »

“… Nerede tükettin ömrünü? Bir hareketin hatırası, bir tutkunun işareti, bir maceranın parıltısı, güzel ve firari bir cinnet – geçmişinde bunların hiçbiri yok; hiçbir sayıklama senin ismini taşımıyor, seni hiçbir zaaf onurlandırmıyor. İz bırakmadan kayıp gittin; senin rüyan neydi peki? […] Kökeninde aldatıcı ve yıkıma mahkûm olmayan hiçbir ‘yeni’ hayat görmedim şimdiye kadar. Her insanın […]

Yokluk’a iman etmek Varlık’a inanmaktan zordur »

… Bu konuda okumak için … Jean-Paul Sartre ile Kaliteli bir Ateizme Doğru  Yokluk var mıdır? Evinizin içini dolduran boşluğu gördünüz mü hiç? Bir türlü gelmeyen şu trenin verdiği sıkıntı ya da sizi habersiz bırakan dostlarınızın sessizliği gerçek değil mi yoksa? Tutulmamış sözler, ödenmemiş borçlar… Yokluk da var aslında “var” dediğimiz şeyler kadar. Ama Yok’un […]