Son yıllarda, sessiz ama derin bir devrim kimliğe, sağlığa ve özel yaşama dair algımızı kökten değiştiriyor. İnternetten bir DNA kiti sipariş etmek, bir pamuk çubuğunu ağzınıza sürmek, postaya vermek ve birkaç hafta sonra kökenlerinize veya tıbbi yatkınlıklarınıza dair bilgi edinmek artık mümkün. Gizli gerçeklerin vaadi, kendini tanıma aracı ya da en mahrem verilerin sömürüsüne dayanan bir ekonomik Truva atı: Peki halka açık DNA testleri gerçekten ne kadar güvenilir?

Reklam mesajları cezbedici: “Biraz tükürük, biraz DNA ve kendiniz hakkında hep bilmek istediğiniz her şeyi öğreneceksiniz.” Fenomenler, reklamlar, ucuz kitler – DNA’ya erişimi hamilelik testi kadar sıradan hale getirmek için her şey düşünülmüş. İnsanlar şu varoluşsal sorulara yanıt arıyor: Ben kimim? Nereden geliyorum? Sağlıklı mıyım?

Yazının devamı

Türkiye’nin Somali’ye Yeni T129 ATAK Helikopteri Teslimatı ve Stratejik Derinleşme

Türkiye, Afrika kıtasında savunma sanayi ihracatını ve askeri iş birliklerini artırmaya yönelik stratejik hamlelerine devam ediyor. Son dönemde Somali’ye yapılan üç adet T129 ATAK taarruz helikopteri teslimatı, bu stratejinin önemli bir kilometre taşını oluşturuyor.

Bu teslimat, Türkiye’nin Somali ile sürdürdüğü kapsamlı savunma ve güvenlik işbirliğinin yalnızca bir parçası olarak değerlendiriliyor. Somali ordusunun envanterine daha önce dahil ettiği Bayraktar TB2 ve Akıncı TİHA (silahlı insansız hava araçları) ve genel maksat helikopterlerine eklenen ATAK helikopterleri, ülkenin güvenlik kapasitesinde ciddi bir güç artışı sağlıyor. Ankara’da eğitilen pilotlar tarafından kullanılacak olan bu platformlar, özellikle Eş-Şebab gibi terör örgütleriyle mücadelede kritik bir rol üstlenecek. Yazının devamı

Matt Haig’in Gece Yarısı Kütüphanesi, bireyin yaşamındaki tercihler, pişmanlıklar ve olasılıklar üzerine kurgulanmış modern bir varoluş anlatısıdır. Roman, bir fantastik kurgu çerçevesi içinde, felsefi ve psikolojik derinlik taşıyan evrensel bir sorgulamayı gündeme getirir: Farklı kararlar verilmiş olsaydı, hayat nasıl olurdu? Ve daha önemlisi, başka bir hayat gerçekten daha iyi olur muydu?

Eserin merkezinde, yaşamdan umudunu kesmiş genç bir kadın olan Nora Seed yer alır. Nora’nın hikâyesi, sadece bir bireyin depresyonla mücadelesi değil, aynı zamanda modern toplumun insan üzerinde yarattığı baskıların da bir yansımasıdır. Hayatının anlamsızlaştığına inandığı bir anda, kendini “Gece Yarısı Kütüphanesi” adlı gizemli bir mekânda bulur. Bu kütüphane, her bir kitabıyla Nora’ya farklı bir hayatı deneyimleme imkânı sunar. Her kitap, geçmişte alınmamış bir kararın izinden gidilen alternatif bir yaşamı temsil eder.

Romanın başarısı, fantastik öğeleri bir araç olarak kullanıp derin psikolojik meseleleri anlaşılır bir dille ele alabilmesindedir. Haig, çok katmanlı bir anlatım kurmadan da etkileyici sorular sorabilmekte, okuyucuyu içsel bir yolculuğa davet edebilmektedir. Kitap, her ne kadar geniş kitlelere hitap edecek şekilde sade bir üslupla kaleme alınmış olsa da, arka planında Stoacı felsefeden varoluşçu sorgulamalara kadar uzanan düşünsel bir damar barındırır. Yazının devamı

Irvin D. Yalom’un Günübirlik Hayatlar adlı eseri, psikoterapi pratiğinin ötesine geçerek, insan ruhunun kırılganlıklarını ve direncini edebi bir dille ortaya koyan çarpıcı bir metindir. Alanında dünyaca tanınan bir psikiyatrist olan Yalom, bu kitabında, gerçek seanslardan derlediği on öykü aracılığıyla hem bireysel psikodinamiklerin karmaşıklığını hem de psikoterapistin iç dünyasını okura açar. Her bir vaka, kısa süreli terapi sürecine dair birer pencere niteliğinde olsa da, gerçekte çok daha derin ve evrensel sorulara işaret eder: Acı nedir, değişim mümkün müdür, insan kendine nasıl bakar?

Kitap boyunca Yalom, danışanlarıyla kurduğu ilişkilerdeki etik, duygusal ve profesyonel sınırları dikkatle sorgular. Bu noktada en dikkat çeken unsurlardan biri, terapistin mutlak bir otorite ya da nötr bir figür değil, zaman zaman kendi iç çatışmalarıyla da boğuşan bir insan olarak resmedilmesidir. Yalom’un dili, teknik terimlerden uzak, yalın ve etkileyici bir anlatım sunar. Psikanalitik kuramın ve varoluşçu felsefenin izlerini taşıyan bu metin, akademik bir soğukluktan ziyade, samimi fakat ölçülü bir iç görüyle kaleme alınmıştır.

Her bir hikâyede farklı bir insanla karşılaşılır; ölüm korkusu, yalnızlık, anlam arayışı, reddedilme gibi temalar etrafında şekillenen bu portreler, aslında tekil hikâyelerin ötesinde kolektif bir insanlık deneyimine işaret eder. Bir danışanının kanserle yüzleşmesi, bir diğerinin yaşamı boyunca ilk kez bağ kurmaya çalışması ya da bir başkasının geçmişin izlerini silme çabası, evrensel psikolojik mücadelelerin yankıları gibidir. Yalom, bu süreçleri aktarırken hiçbir zaman danışanlarının mahremiyetini zedelemez; aksine, onlara gösterdiği saygı, metnin en temel etik çerçevesini oluşturur. Yazının devamı

Franz Kafka – Dönüşüm

Bir sabah uyanıyorsunuz ve gece boyunca bir böceğe dönüştüğünüzü fark ediyorsunuz. Hayatınız artık yer seviyesinde nasıl olacak? İşte bu, Franz Kafka’nın en ünlü kısa öyküsü olan Dönüşüm’de Gregor Samsa’nın başına gelen şey. Ailesiyle birlikte yaşayan ve sürekli iş seyahatlerine çıkan bir satıcı olan Gregor, bir sabah kalktığında kahverengi, şişkin bir karna, zırh gibi sert bir sırta ve birçok bacak çiftine sahip bir hamamböceğine ya da tahtakurusu benzeri bir yaratığa dönüşmüş olduğunu keşfeder.

Yataktan çıkmaya çalışır ama yeni böcek bedeniyle bu oldukça zordur. Ailesi onun korkunç dönüşümünü görünce, annesi bayılır. Babası, korkunç yaratığı odasına geri itmek için bir baston alır. Sadece kız kardeşi Gregor’a biraz şefkat gösterir ve ona her gün yemek getirir.

Daha önce oğullarına bağımlı yaşayan bu aile, artık ekmeklerini kendileri kazanmak zorundadır. Gregor, odasının dört duvarı arasında yaşamaya mahkûm olurken, ailesi günlük yaşamlarına dönmüş ve onun haline kayıtsız kalmıştır. Kafka bu kısa öyküyü birkaç gece içinde yazdığında 29 yaşındadır. Hâlâ ailesiyle yaşamaktadır. Baskıcı bir baba figürü altında boğulmaktadır. Aslında en endişe verici dönüşüm Gregor’unki değil, ailesinindir. Hikâye ilerledikçe onların garip canavarlıkları ortaya çıkar. Asıl iğrenç yaratık, hâlâ ailesine sevgi gösterebilen oğul değil; onu dışlayan ebeveynler ve kız kardeştir.

İnsanın dünyadaki absürtlükle karşılaşmasının sembolü olan bu eser, toplumdaki dışlama mekanizmalarının Yazının devamı

İngiltere ile ABD arasında imzalanan yeni serbest ticaret anlaşması, bir “fırsat” gibi sunulsa da, aslında İngiliz ekonomisi için tarihi bir hata olabilir. Bazı yorumculara göre, bu anlaşmanın etkileri 1929 Büyük Buhranı’ndan bile daha yıkıcı olabilir. Peki neden?

Halihazırda Zayıflamış Bir Ekonomi

İngiltere ekonomisi, son 18 yıldır neredeyse yerinde sayıyor. Büyüme düşük, verimlilik artmıyor, reel ücretler geriliyor. Yaşam maliyeti patladı, servet eşitsizliği arttı, ülkenin en zengin kesimi İngiltere’yi terk ediyor. Örneğin 2022 yılında 1.400’den fazla yüksek gelirli kişi İngiltere’den taşındı. Yalnızca 2023’te Londra’dan ayrılan milyoner sayısı 3.200’ü buldu.

Bu kriz ortamında ABD ile yapılacak bir ticaret anlaşması, yeniden canlanma umudu yaratmıştı. Ancak sonuçlar bu beklentilerin tam tersi yönde ilerliyor.

ABD ile Ticaret Zaten Dengeliydi

İngiltere ile ABD arasındaki dış ticaret dengesi son derece istikrarlıydı. 2023 verilerine göre:

• İngiltere, ABD’ye yaklaşık 60 milyar dolarlık mal ihraç etti.
• ABD’den 57 milyar dolarlık ithalat yaptı.
• Ticaret açığı: Sadece 2 milyar dolar — çok düşük ve ekonomik olarak önemsiz.

Hizmetlerde ise İngiltere’nin büyük bir fazlası vardı:

• İngiltere’nin ABD’ye hizmet ihracatı: 118 milyar dolar
• ABD’nin İngiltere’ye hizmet ihracatı: 50 milyar dolar
• Fazla: 68 milyar dolar

Bu tabloya rağmen ABD, İngiltere’ye sanki devasa bir açık veriyormuş gibi baskı yaptı ve Yazının devamı

Hindistan Hava Kuvvetleri’nin Pakistan karşısında yaşadığı hezimet, dünyanın dört bir yanındaki analistler tarafından dikkatle incelendi ve yorumlandı. İşte bu değerlendirmelerin birleştiği 6 kusur:

1. Yanlış siyasi hesaplama:

Hindistan, sadece Pakistan kontrolündeki bölgelerdeki militan kamplarını hedef alarak, Pakistan ordusunu doğrudan hedef almamayı tercih etti.
➤ Bu yaklaşım, Pakistan’ın misilleme yapmayacağı varsayımına dayanıyordu.
➤ Pakistan hava savunma sistemlerine müdahale edilmedi, bu da hava sahasını Pakistan’a açık bıraktı.

2. Yetersiz taktiksel hazırlık ve kötü operasyon planlaması:

Hindistan Hava Kuvvetleri, Pakistan’ın hava müdahalesine hazır değildi.
➤ Saldırı uçakları yetersiz sayıdaydı ve savunmasızdı.
➤ Yüksek irtifadan ve düzensiz olmayan rotalarla uçtular, bu da tespiti kolaylaştırdı.
➤ Düşman pususuna açık bir uçuş profili izlendi.

Yazının devamı

22 Nisan’daki kanlı terör saldırısının ardından Hindistan, 7 Mayıs gecesi “Sindoor Operasyonu” adı verilen geniş kapsamlı bir askeri harekât başlattı. Bu operasyon kapsamında Pakistan toprakları ile Pakistan kontrolündeki Keşmir’deki hedefler, hava saldırıları ve füze atışlarıyla vuruldu. Hindistan gelişmiş mühimmatlar kullandı: Fransız yapımı SCALP-EG seyir füzeleri, HAMMER güdümlü bombalar ve BrahMos süpersonik füzeleri gibi cephaneler devreye sokuldu.

Ancak beklenen üstünlük sağlanamadı. Hindistan Hava Kuvvetleri, en az iki savaş uçağını – bir Rafale F3R ve muhtemelen bir Su-30MKI ya da MiG-29UPG – kaybetti. Bu kayıplar, Pakistan Hava Kuvvetleri’nin hızlı ve etkili karşılığıyla gerçekleşti. Çin yapımı PL-15 uzun menzilli hava-hava füzeleriyle donatılan J-10C uçakları, Saab Erieye erken uyarı sistemleriyle koordine şekilde görev yaptı.

Üç gün boyunca süren karşılıklı saldırılarda, her iki taraf da dronlar ve balistik füzelerle karşılık verdi. Askerî üsler ve hava savunma sistemleri hedef alındı; operasyonların tam etkisi henüz netleşmedi. Ancak bu çatışma, Hindistan’ın Pakistan’ın hava muharebe kapasitesini yeterince ciddiye almadığını ve bunun ciddi bir taktiksel başarısızlıkla sonuçlandığını gösterdi.

Yazının devamı

• Stratejik Koordinasyon Eksikliği
  Kara, hava ve deniz kuvvetleri arasında yeterli koordinasyon sağlanamaması, operasyonel etkinliği azaltıyor. Bu durum, özellikle hava savunma sistemlerinin etkin kullanılmasını engelliyor.

• Pilot Eğitimi ve Uçuş Disiplini Sorunları
  Pilotların eğitim seviyelerindeki yetersizlikler ve uçuş disiplinindeki eksiklikler, hava operasyonlarında beklenen başarıyı getirmiyor. Bu durum, savaş uçaklarının etkinliğini azaltıyor.

• Modern Silah Sistemlerinin Etkin Kullanılamaması
  Gelişmiş silah sistemlerine sahip olunmasına rağmen, bu sistemlerin etkin kullanımı konusunda eksiklikler bulunuyor. Özellikle hava savunma sistemlerinin koordinasyon eksikliği ve personel eğitimi konularında yetersizlikler olduğu ifade ediliyor.

Yazının devamı

Aşağıdaki tablo, Chengdu J-10CE (Pakistan’a satılan ihracat versiyonu) ve Dassault Rafale (Hindistan’a satılan ihracat versiyonu, özellikle Rafale C/B varyantları) için ayrıntılı bir karşılaştırma sunuyor. Tablo, hız, motor gücü, ağırlık, menzil, radar, aviyonik, silahlar ve diğer kritik performans parametrelerini içerir. 

Yazının devamı