RSS Feed for Niteliksiz AdamCategory: Niteliksiz Adam

Dikkat Kitap: Sen insansın, homo-economicus değilsin! »

Avusturyalı romancı Robert Musil’in başyapıtı Niteliksiz Adam, James Joyce‘nin Ulysses ve Marcel Proust‘un Geçmiş Zaman Peşinde adlı eserleriyle birlikte 20ci asır edebiyatının temel taşlarından biri. Bu devasa romanın bitmemiş olması ise son derecede manidar. Zira romanın konusunu teşkil eden meseleler bugün de güncelliğini koruyor.  Biz “modernler” teknolojiyle şekillenen modern dünyada giderek kayboluyoruz. İnsan’a has nitelikleri […]

Initium ut esset homo creatus est »

 “… Normal insanlar her şeyin mümkün olduğunu bilmiyorlar …” (David Rousset) Hannah Arendt ünlü kitabı Totaliter Sistem’e bu alıntıyla başlamış. Fakat “her şey mümkün” sözleriyle ifade bulan hürriyet göründüğü kadar umut verici değil. Zira Fransız siyasetçi ve fikir adamı olan Rousset Alman işgali sırasında direnişe katılmış ve insan tabiatının çirkinliklerini “içeriden” keşfetmiş. Kendi yurttaşları tarafından […]

İnsan’ı sevmek ve eşyayı kullanmak gerekiyordu, yine tam tersini yaptılar »

Liberalizm de artık totaliter bir rejimdir Tanımadıkları insanlara hava atmak için borç parayla ihtiyaçları olmayan şeyleri satın alıyorlar. “Uygarlık” dedikleri şey ilkellikten beter. “Aydınlanma” çağıyla başlamış bir zifiri karanlığın içinde geriye doğru gidiyorlar ve buna “ilerleme” diyorlar. İndirimli satışlarda birbirini ezen insanlar; yeni çıkan bir elektronik alet için mağaza önünde sabahlayanlar… Batı’nın güneşi galiba gerçekten […]

Bilim’in her şeyi bilemeyeceğini bilmek aklın emaresidir »

  “… Senin benliğinin hakikati, nasıl bu beden olur? Düşünürsen bilirsin ki, bugünkü vücudunun hücreleri, çocukluk zamanındaki hücreler değildir. Onların hepsi zamanla ortadan kalkmış, alınan gıdalardan yerlerine yenileri gelmiştir. O hâlde beden, aynı durumda kalmıyor, halbuki sen hep aynısın. Bu sebepten senin benliğin bedeninle değildir. Beden yok olursa olsun, sen her zamanki gibi zâtınla yaşarsın […]

Çünkü o her şeyin fiyatını bilir, değerini değil* »

 “… Yaşamak sadece ihanet ile sadakat arasında bir seçim yapmaktan ibaret olsaydı ne kolay olurdu. Genellikle aynı anda yapılması mümkün olmayan iki sadakat ya da iki ihanetten birini seçmek zorunda kalıyoruz. Ben de böyle çalkantılı olayların arasında bir seçim yapmak zorunda kaldım, Murat ve Tanya da kendi seçimlerini yaptılar. Bilanço? Bir sürgün, bir suçlu ve […]

Tüfek icad olunca mı bozuldu mertlik? Yoksa namertler mi icad etti tüfeği? »

  “… Kanunlar dünyadaki en objektif şeyler oldukları için yakında şahsiyet namına hiç bir şey kalmayacak. Sadece anonim vasıfların hayalî bir buluşma noktası. O gün geldiğinde kendinize saygınızı muhafaza etmeniz çok zor olacak …” (Niteliksiz Adam, Cilt I, Bölüm 101) 1900’lerden bugüne dek yaşanan dünya savaşlarının ve soykırımların şifresi saklı bu satırlarda. Zira kâhin Nostradamus  […]

Yaşamak Ben’in hikâyesini yazmaktır »

“… Elodie Stevenson aranan bir aktördü. TV dizileri, sinema ve reklâm çekimleri için setten sete koşturmakla geçiyordu günleri. Bir gün Hollywood’un en ünlü yönetmeninden cazip bir film teklifi aldı: Şizofreni tedavisi için akıl hastahanesinde yatırılan ünlü bir kadın oyuncuyu canlandıracaktı. Rolün hakkını verebilmek, gerçek şizofrenlerle hemhal olabilmek için akıl hastahanesine gidip gelmeye başladı. Elodie Stevenson’un […]

Şu an çok eğleniyorum… Neden yapayalnızım? »

“Şu an çok eğleniyorum” diye mesaj atanların tam da o anda çok sıkıldıklarını düşünmüşümdür hep. Birilerini “çok eğlendiğine” ikna etmen gerekiyorsa bir derdin var demektir. İçindeki eğlence boşluğunu doldurmak için dışarıdakileri kandırmak zorundasın. Doyumsuzluk, yedikçe acıkma durumu. (Bkz. Derin İnsan adlı e-kitap) Evet… Hiç bu kadar çok insanla bu kadar kesintisiz iletişim içinde olmamıştık. Ama […]

İnsan bilimsel bir kavram değildir çünkü Hürriyet bilimsel bir gerçeklik değildir »

“… İnanç, aşk, masumiyet ve iyiliğin kaybedilmesi yüzünden Avrupa medeniyetinin çökeceğini söyleyenlerin hepsi okulda kötü birer matematikçiydi. Sırf bu yüzden, mezun olduklarında zannettiler ki pozitif bilimlerin anası, tekniğin büyük annesi olan matematik aynı zamanda zehirli gazları ve savaş pilotlarını tetikleyen zihniyetin de atasıdır …” (Niteliksiz Adam, Cilt I, Bölüm 46) Robert Musil’e göre roman da […]

Niteliksiz adam(4): Sen insansın, homo-economicus değilsin! »

“… Sevdiğimiz zaman Aşk o kadar büyüktür ki; bir bütün olarak içimize sığmaz. Sevdiğimiz insanın,  ‘karşımızdakinin hisleri’ dediğimiz şey; kendi sevgimizin bir yankısıdır. Aşk bizi bu kadar etkiliyor, hatta büyülüyorsa sebebi, kendimizden çıktığını fark edemeyişimizdir …” (Marcel Proust, Swann’ların Tarafı) Kendimizi et ve kemikten ibaret görmedikçe, bize has, bize özel hislerin varlığına inandıkça kendi insanlığımızı […]