RSS Feed for FelsefeCategory: Felsefe

İnsanlık / Beşeriyet / Humanity / Mankind / Humanité / بشرية / إنسانية »

Ne değildir? Hâlihazırda yaşayan insanların hepsi değil, Geçmişten geleceğe uzanan, ölmüş ve doğacak insanlar değil. Nedir? İnsanlık, zalimlerin kendilerini gizlemek için kullandığı bir kelimedir: İnsanlık dünyayı kirletti (Hayır, Avrupalılar ve ABD yaptı) İnsanlık 2 dünya savaşında milyonlarca insan öldürdü. (Hayır, Avrupalılar ve ABD yaptı) İnsanlık bilim ve teknolojiyi kötüye kullandı (Hayır, Avrupalılar ve ABD yaptı) […]

Tarihin Sonu / End of History / نهاية التاريخ »

Ne değildir? Tarihteki önemli olayların son bulması, insanlığın tekdüze, liberal veya demokratik bir menzile doğru ilerlemesi değil. Nedir? Kıyamet inancına giydirilmiş bilimsel ve/veya ideolojik kisve. Neden böyle olur? Yaşadığı dönemi, tarihin diğer dönemlerinden daha önemli zanneden düşünürler zaman zaman devrim niteliğindeki olaylara şahid olunca hayretlerini “tarihin sonu” diye ifade etmişler. Meselâ Thomas More (Utopia), G. […]

İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma / David Hume »

İnsan, akıllı bir varlıktır; böyle olduğu için de, kendisine elverişli olan gıdayı, beslenmeyi ilimden edinir; insanın kavrayış ve anlayışının sınırları o kadar dardır ki, bu bakımdan insan, kazandığı bilgilerin gerek kaplamı gerekse kesinliği üzerinde ancak pek az bir memnun ediliş umabilir. İnsan, mâkul bir varlık olduğu – kadar topluluk sever (sociable) bir varlıktır da; lâkin […]

İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma / David Hume »

Derin ve soyut felsefeye suç diye yüklenen bu karanlığın, yalnız bir zahmet ve yorgunluk kaynağı değil, aynı zamanda kaçınılmaz bir güvensizlik kaynağı olduğu da iddia ediliyor. Gerçekten, işte burada, metafiziğin büyük bir kısmına karşı ileri sürülebilen en doğru ve en kabule değer itirazla karşılaşmış oluyoruz: bu iddiada, metafizik, özbeöz ilim adına lâyık bir bilim değildir, […]

İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma / David Hume »

Mânevi felsefe (İng. Moral philosophy), yani insan tabiatının ilmi, her biri kendine mahsus m değeri bulunan ve insanlığın eğlenmesine, bilgilenmesine ve iyileşmesine yardım payını getirebilecek olan iki ayrı metotla ele alınabilir. Birisi insanı, asıl aksiyon için yaratılmış, girişmelerinde, zevklerine ve duygularına kapılan ve eşyanın görünürdeki değeriyle, kendilerini içinde bulundukları görüş tarzına göre, bu eşyanı» birini […]

Dünya Görüşüm / Bertrand Russell »

Savaş ve barışseverlik — Lord Russell, sizce haklı savaşlar olmuş mudur? Bu kelime kullanılabilir mi? Bertrand Russel — Kullanılabilir; tabiî, haklıdan ne kastedildiği açıklanmak şartıyla. Haklılıkları kabul edilmiş savaşlar akla gelebilir. Öyleleri vardır ki taraflardan biri haklı olabilir. Ama kötülükten çok iyilik beklenen savaşlardan da söz edilebilir; burada değişik, çok değişik bir sınıflandırma yapmak gerek. […]

Dünya Görüşüm / Bertrand Russell »

— Felsefe ne demek Lord, Russell? Bertrand Russell — Epey tartışmalı bir soru. Sanmam ki iki filozof bu sorunuza aynı cevabı versin. «Felsefe, henüz tam bilgi sahibi olamadığımız konularda kurguya (spekülâsyon) başvurmak demektir.» diyeceğim. Bu benim düşüncem tabiî; başkası ne der, bilmem. — Bilimle felsefe arasında bir ayırım görüyor musunuz? R. — Genellikle bilim, ne […]

Böyle Buyurdu Zerdüşt / Friedrich Wilhelm Nietzsche »

Terk edilmişlik başkadır, yalnızlık başka. Bir dostundan kötülük görürsen, şöyle de ;”Bana yaptığın kötülüğü bağışlıyorum;ancak kendine yaptığını, onu nasıl bağışlayabilirim ki! Derin bir kuyu gibidir tek başına yaşayan! Bir son vermek, yeni bir dize yazmaktan daha çok cesaret ister. Susuşu bana ağır geldi. Çünkü bu durumda iki kişi tek kişiden daha yalnızdır. İçtenlikle adil olmak […]

Sofie’nin Dünyası / Jostein Gaarder »

Kendi çıkarlarına zarar vermek pahasına bile olsa kötülük etmemeye karar verdiğinde özgür bir şekilde davranıyorsun. Rus bir beyin cerrahıyla yine Rus bir astronot din konusunda tartışıyorlardı. Beyin cerrahı dindar, astronotsa dindar bir kişi değildi. “Uzayda çok dolaştım” diye övünerek konuştu astronot, “ama ne Tanrı’yı gördüm ne de meleklerini!” Cerrah cevap verdi: “Ben de çok zeki […]

Kelimeler ve Şeyler / Michel Foucault »

Lisanın suretle olan münasebeti ebedî bir münasebettir. Bunun nedeni kelâmın yetersizliği ve zâhir olan karşısında beyhude kapatmaya uğraşacağı bir açığının olması değildir. Bunlar birbirlerine indirgenemez niteliktedirler: gördüğümüz şeyleri istediğimiz kadar anlatalım, görünen şey hiçbir zaman söylenen şeyin içine sığmaz ve söylenmekte olan şey sûretler, eğretilemeler, mukayeseler aracılığıyla istendiği kadar izhar edilmeye çalışılsın, bunların ışıklarını saçtıkları […]