Archive for Aralık, 2015

Toplum Teorisi / Alex Callinicos »

“… Felsefî bir düşünce olarak – Aydınlanma’nın, kendini, arkada bıraktığı geçmişten farklılığı ve gelecekte ulaşacağı sınırsız ilerleme ile meşru kılan şimdi anlayışının tarihsel açıdan gerçekleşmiş hali olarak anlaşılabilir. Bu Habermas’ın “tamamlanmamış projesi”dir. İkinci olarak, daha da somut bir biçimde, modernlik, tipik olarak onu insan tarihindeki belirli bir evre olarak gören evrimsel toplum kuramı terimleriyle tanımlanan […]

Akıldışı Çağımız / Franz Alexander »

Elinizdeki bu kitap dünya harbini takip eden senelerde, sür’atli ve büyük kültürel değişikliklerin tesiri altında yazıldı. Versailles ve Trianon Barış antlaşmalarından sonra gelen on bir yılı Avrupa’da, sonraki on iki yılı ise Birleşik Devletlerde geçirdim. Avrupa’da gençliğimin dünyasının dağıldığını ve benim için alışkanlık haline gelmiş standart ve ideallerin yok olduğunu gördüm. Bu olaylı yıllardaki çoğu […]

Ancien Régime: Devrim Öncesi Fransa / Alexis De Tocqueville »

İhtilâl kesinlikle teolojik bir imparatorlu yıkmak için yapılmadı. Aldatıcı manzaraya karşın temelde içtimaî ve politik bir ihtilaldi ve bu tip müesseselerin çerçevesi içinde, hiçbir şekilde düzensizliği sürdürmeye, bir bakıma düzensizliğe istikrar sağlamaya, başlıca düşmanlarının iddia ettiği gibi, anarşiyi yöntem haline getirmeye çalışmadı. Daha çok kamusal kudreti ve hakları çoğaltmaya temayül gösterdi. Daha başka kişilerin düşündükleri […]

Virginia İnsan Hakları Bildirisi (1776) »

Herkes eşit, özgür ve bağımsız doğar. Bir cemiyet içine girdiklerinde hiçbir anlaşmayla mahrum bırakılamayacakları ve gelecek nesillerinin ellerinden alınamayacak mülk edinme ve mülke sahip olma, mutluluk ve güvenlik arama ve kazanma olanağı sayesinde edindikleri yaşam ve bağımsızlık hakkı gibi doğuştan gelen belli bazı hakları vardır. Tüm güç halkta toplanır ve sonunda halktan gelir; sulh hâkimleri […]

Âmâk-ı Hayal / Şehbenderzade Filibeli Ahmed Hilmi »

Ben uzun bir süre bu şehirde, şehrin ortasında bulunan bir mahallede oturdum. Hükümet konağı ile evim arasındaki yollarda dikkat çekici pek çok şey vardı: Köhne evler, her biri birer perişanlık ve yoksulluk yuvası olan bir sürü virane, yürünemeyecek hâlde sokaklar, pislik içinde caddeler… Fakat hepsinden ilginç olan, evime yakın eski bir mezarlıktı. Bu mezarlığın etrafı çok […]

Milliyetçilik ve Irkçılık Aforizmaları »

Biz millet olma hissiyle modern devletin elinde oyuncak olan milliyetçilik arasındaki farkı bilmiyoruz. İnsan elbette ait olduğu şehri, halkı hatta ırkı sevebilir. Hastalıklı olan öteki şehirleri, ırkları, halkları “düşman” görmek. Türk olmak ne demek? Bence Türk mutfağı ve misafirperverliktir. Sence mertliktir. Ötekine göre kahramanlıktır. Ama devletler herkese göre değişen bu hissi politik amaçlara alet derler. […]

Dava / Franz Kafka »

“Bu olayı bir şaka gibi gördüğümü söylemek istemiyorum. Yapılanlar buna izin vermeyecek kadar ciddi görünüyor bana. Öyle olsaydı, siz de dâhil, evdeki herkesin bu işte payı olması gerekirdi; bu da şaka sınırlarını aşan bir şey olurdu. Yani bunun bir şaka olduğunu söylemek istemiyorum.” “Çok doğru,” dedi şef, kutudaki kibritleri sayarken. “Ama öte yandan,” diye herkese […]

17 Aralık: En büyük ihanetin sene-i devriyesi »

… Müslüman görünüp Müslümanları vuranlar üzerine okumak için … Fethullah Gülen’i iyi bilirdik (Son güncelleme: Üçüncü sürüm, 28 Ocak 2014) Türkçe Olimpiyatlarını ve Türk okullarını sevmiştik. Gözü yaşlı vaizin Amerika’da yaşamasına alışmıştık. 1980 öncesinde komünizme karşı CIA ile işbirliği yapmasına “taktik” demiştik. Fethullah Gülen aleyhine açılan davalardan birinin iddianamesinde“pozitivist felsefeye karşı olmak” ile suçlanıyordu. Biz de karşıydık pozitivizme. “Aferin” […]

Açık Toplum ve Düşmanları / Karl Popper »

Ortalama bir adamın kendi hayatının kuruluşunu ve bireysel tecrübeleriyle küçük mücadelelerinin önemini tartışmasız kabul edivermesine karşılık, toplum bilimcisinin ya da filozofun bu gibi şeylere daha yüksek bir düzeyden bakması gerektiği söylenir. … Ve, Tarihin Sahnesinde gerçekten önemli aktörlerin ya Büyük Milletler ve onların Büyük Önderleri, ya da belki Büyük Sınıflar yahut Büyük Düşünceler olduğunu keşfedecektir. […]

Güzelin Metafiziği / Arthur Schopenhauer »

Bir ideanın kavranılması, onun bilincimize dâhil olması ancak bizde bir değişimle mümkün olabilen bir şeydir; bu değişim aynı zamanda bir kendi kendini yadsıma edimi olarak da görülebilir. Bu ölçüde böyle bir değişim bütünüyle irademizden yüz çeviren, böylece kendisine (teminat olarak} verilmiş değerli rehini bütünüyle gözden çıkaran ve şeyleri sanki iradeyle hiçbir işleri/ilişkileri yokmuş gibi gören […]