Dante ve İslam: Mirac kıssasından İlâhî Komedya’ya
By Editorden on May 6, 2010 in edebiyat, Kitap Sohbeti, Sanat
Dante ve büyük eseri için, yüzyıllar boyunca sayısız kitap ve makale yazılmış, ancak içlerinden biri, yarattığı şaşkınlık ve hatta öfke dalgasıyla, hepsini geride bırakmıştır: Miguel Asin Palacios’un La Escatologia Musulmana en la Divina Comedia’sı ya da Türkçe çevirisinin başlığıyla: Dante ve İslam.
Yalnızca İtalyan edebiyatının değil, bütün bir Batı edebiyatının da başyapıtlarından biri olan İlahi Komedyaile, Mirac kıssası ve İbn Arabi’nin eserleri arasındaki çarpıcı benzerlik, Palaicos’a göre Dante’nin İslam kaynaklarından esinlendiği ve beslendiği anlamına geliyordu.
Bu cüretkâr tez, Batı dünyasında ve özellikle Dante araştırmacıları arasında büyük bir sarsıntıya yol açtı ve çürütülmesi için sayısız çalışma yapıldı; ancak tartışmalar asla son bulmadı. Karşılaştırmalı edebiyat çalışmalarının daha da olgunlaştığı günümüzdeyse, ibre Palacios’un tezinin doğruluğundan yana…
Edebiyat tarihinin en ilginç tartışmalarından birini yaratan bu önemli çalışma nihayet Türkçe’de!
“Dante’nin yazdıklarında keşfetmiş olduğumuz, İslami kültüre yakınlık ifade eden sayısız belirti, Dante’nin zihninin İslami modellerin etkisine kapalı olmadığını, aksine onları özümsemeye yatkın olduğunu kanıtlamaktadır… modelle kopya arasındaki benzerliğe işaret eden olguları, modelin kopyadan önce var olduğunu ve ikisi arasında bir iletişimin varlığını kanıtladığımıza göre, taklidin gerçekten vuku bulduğu yönündeki tezimize ciddi bir itiraz yöneltilemez… Bundan böyle, İslami literatürün, Dante’nin şiirinin görkemli müjdecileri arasında hak ettiği onurlu yeri yadsımak da mümkün değildir.”
DANTE VE İSLAM – MİGUEL ASİN PALACİOS – OKUYAN US YAYINLARI
Miguel Asin Palacios (1871-1944)
İspanyol oryantalist Palacios, Saragossa’da papazlık yaparken Madrid Üniversitesi’nde Gazali üzerine doktorasını verdi ve aynı üniversitenin Arapça Kürsüsü’ne atanarak akademik kariyerine başladı. İbn Hazm, İbn Meserre, Gazali gibi isimler üzerine yaptığı çalışmalar ve yayımladığı metinler, kendisini sahanın önde gelen isimlerinden biri yaptı. Ancak adını bütün dünyaya duyuran eseri Dante ve İslam olmuştur.
… Bu makale ilginizi çektiyse…
Sanat karanlıkta çakılmış bir kibrittir…
”…Neden bir natürmorta iştahla bakmıyoruz? Tersine ressam “yiyecek-gıda” elmayı silmiş, elmanın elmalığı ortaya çıkmış. Gerçek bir elmaya bakarken göremeyeceğimiz bir şeyi gösteriyor bize sanatçı. İlk harfi büyük yazılmak üzere Elma’yı keşfediyoruz bütün orjinalliği, tekilliği ile…”
Bu kitapta Derin Düşünce yazarları sanatı ve sanat eserlerini sorguluyor. Toplumdaki yeri, siyasî, etik ve felsefî yönüyle… Denemelerin yanı sıra son dönemde öne çıkan, ekranları, kitap raflarını dolduran eserlere (veya ürünlere?) dair eleştiriler de bulacaksınız. Buradan indirin.
Sanat’a bakmak için çeşitli yapıtlardan, ressamlardan istifade ettik: Cézanne, Degas, Morisot, Monet, Pissarro, Sisley, Renoir, Guillaumin, Manet, Caillebotte, Edward Hopper, William Turner,Francisco Goya, Paul Delaroche, Rogier van der Weyden, Andrea Mantegna , Cornelis Escher , William Degouve de Nuncques.
Peki ya baktığımızı görmek, gördüğümüzü anlamak? Güzel’i sorgulamak için çağ ve coğrafya ayırmadık, aklımızı uyaracak hikmetli sözlere açtık kapımızı: Mevlânâ Hazretleri, Gazalî Hazretleri, Lao-Tzû, Albert Camus, Guy de Maupassant, Seneca, Kant, Hegel, Eflatun, Plotinus, Bergson, Maslow, …
Baudolino (Umberto Eco) Suzan Başarslan
Yazınsal bir yapıt, “basit bir obje değil, çok yönlü anlam ve ilişkilerle tabakalaşmış bir niteliğin çok yönlü organizasyonudur.”* Bu organizasyonun incelemesi de kendisi kadar zor bir organizasyonu gerektirir ki, bu yüzden bir yapıtın incelemesi adına günümüze değin, birçok kuram ve inceleme yöntemi geliştirilmiştir. Bu makalede Umberto Eco’nun yazdığı Baudolino adlı romanın incelemesi Gerard Genette’nin “Yapısal Metin İnceleme” yöntemine göre yapılacak ve yapıt, üç düzlemde incelenecektir. Bakış açısı, anlatıcı türü, ana düşünce, eserin yazılış tekniği, dil… gibi sorunlara da değinilecektir. İncelemede Şemsa Gezgin tarafından İtalyancadan Türkçeye 2003′te çevrilen Baudolino esas alınacak, tespit ve yorumlar çeviri yapıttan yola çıkılarak belirlenecek ve ifade edilecektir. İncelemeyi kitap halinde indirmek için buraya tıklayın
4 Yorum
Yazan:nilgün öven Tarih: May 6, 2010 | Reply
Palacios herhalde hiç Yahudi mistisizmi bilmiyor. Metinleri (Büyük ve Küçük Hekhalot metinleri) MS 1-2.yy.a kadar geri götürülebilen Merkabah Mistisizminde miraç hadisesi, yani mistiğin saraylar arasından yükselerek, yedi kat gökleri aşıp tahtta Tanrı’yı algılaması, Tanrı’nın bir vizyonuna erişmesi sıradan mistik hadisedir. Gershom Scholem’in Kabala ile ilgili kitapları bunları kaynaklarıyla anlatmaktadır.
Yazan:Mehmet Tarih: May 6, 2010 | Reply
Palacios’un kitabı okunmadan yorum yapılmış galiba. Dikkatli bir şekilde okunduğunda görülecektir ki, Dante’nin imgeleri, asıl olarak İslami mirac kıssasındaki imgelerle örtüşmektedir, İbrani geleneğindekilerle değil. Ama söz konusu olan yalnızca göğe yükselmekse bunun emsali çok…
Scholem’e hürmetler elbette…
Yazan:Ekrem Senai Tarih: May 6, 2010 | Reply
Palacios’un kitabını boşverin İlahi Komedya dahi okunmamış gibi geliyor bana. Çünkü İlahi komedya’da Tanrı’nın katına çıkıp Tanrı’yı algılaması “sıradan mistik hadisesi” anlatılmaz. Çok yoğun cennet ve cehennem tasvirleri vardır ve büyük günahları işleyenlerin, günahlarına uygun ne şekilde cezalandırıldığı; veya cennettekilerin nasıl ödüllendirildiği anlatılır. Hadislerdeki tasvirlere son derece benzer.
Ayrıca Palacios’un yanıldığını, Dante’nin miraçtan değil yahudi kabalasından etkilendiğini neye dayanarak iddia ediyorsunuz? Mesela hangi pasaj, Hekhalot metinlerinden alınmadır örnek verebilir misiniz?
Yazan:seri düşünür Tarih: May 7, 2010 | Reply
çok önemli bir kitap. Türkçe’ye çevrilmesi iyi olmuş. Geç bile kalındı aslında…