RSS Feed for Kitap SohbetiCategory: Kitap Sohbeti

Savaşta deniz araç mıdır yoksa amaç mı? »

Denizcilerin düşman geminin güvertesine atlayıp kılıçla dövüştüğü 1600’lerin ahşap kalyon ve fırkateynlerden bu yana çok şey değişti. 5000 askerin görev yaptığı, sineması, hastahanesi ve spor salonu bulunan uçak gemilerinden kalkan uzaktan kumandalı insansız araçlar “düşman” diye ekrandaki renkli ışıkları vuruyor: Asker? Terörist? Okul ya da hastahane? Bir önemi yok. Menzil ve teknik ilerledikçe ölen ve […]

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (6) : Savaş bilimsel değil insanî bir faaliyettir »

28 Ocak 1986’da Uzay Mekiği Challenger fırlatıldıktan 73 saniye sonra, yerden 15 km yüksekte infilak ettiğinde hiç kimse bunun birkaç yüz dolarlık güvenlik contaları yüzünden olduğunu tahmin edemezdi. 7 astronot öldü; 200 milyar dolarlık uzay mekiği programına 3 yıl ara verildi; ABD ve NASA önemli itibar kaybına uğradı. Aslında gizli saklı bir şey yoktu. Fırlatmanın […]

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (5) : Savaşta aklın önemi ve sınırları »

Akıllılık tercih değildir, ona sahip olmayı seçemezsiniz ama en iyi kobay delilerden olur; gerçeği anlatsalar bile kimse kulak asmaz. Ya deli olmadığımı söylersem… Faydası olmaz değil mi? Bu ancak Kafka’nın romanlarında rastlanacak bir fikir labirenti. Herkese senin deli olduğunu söylüyorlar. Sonra yaptıkların, söylediklerin hatta itirazların bile senin hakkında söylenenlerini onaylıyor. Bir kez “deli” ilân edilince […]

Öteki / Fyodor Dostoyevski »

“Sanatın en büyük ve en heyecan verici anlamı insanı hayatın ezdiği kişilerde görmesi veya insani büyüklüğü unutulmuş, küçük insanlarda araması; diğer bir ifadeyle ulvi ve aynı değerde olan insan ruhunu her beşerde keşfetmesinde yatmaktadır.” (Alija İzzetbegoviç) Geriye dönüp yaptığım okumaları gözden geçirdiğim vakit Alija’nın bahsettiği bu “ insan ruhunu her beşerde keşfetmek”, “insani büyüklüğü küçük […]

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (4) : Cesaret »

Yönetmenliğini Steven Spielberg’in yaptığı, başrollerini Tom Hanks ve Matt Damon’ın paylaştığı “Er Ryan’ı Kurtarmak” (Saving Private Ryan) adlı film savaşta cesaretin yetmediğini, aynı zamanda metanet gerektiğini anlatan çarpıcı bir hikâye. Özellikle filmin ilk dakikalarında başarıyla sahnelenen Normandiya çıkarması o kadar gerçekçi ki seyirciler yumuşacık koltuklara ve ellerindeki patlamış mısır paketlerine rağmen savaştan yoruluyorlar: “Artık bitsin […]

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (3) : Taktik ve Nefsanî Baskılar »

Geçen bölümlerde (1, 2) taktik ve strateji arasındaki farklardan yani savaşın siyasetle olan ilişkisinden ve savaşan ünitelerin yönetilmesinden bahsettik. Bu bölümden itibaren savaşın psikolojik veçhesini yani halkın, komutanların ve askerlerin maruz kaldıkları nefsanî baskıları ele alacağız. Zira savaş zıt tabiatlı iki ilmin aynı anda icra edildiği bir saha: Bir yandan zırh kalınlığı, hız, menzil gibi […]

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (2) : Strateji, Taktik ve İnsan »

İnsan bilimsel bir varlık değildir yani akl-ı meaşın ötesine geçemeyen pozitif bilimler ile İnsan’ı ve dünya ile kurduğu münasebeti, ekonomiyi, tarihi, aileyi, şehirleri açıklayamazsınız. (Bkz. Akıl / Reason / Intelligence / العقل) Yakıtı İnsan vücudu olan savaş makinesi de böyledir; mekanik teorileri reddeder. Prusyalı General Clausewitz’in tabiriyle “savaş bukalemun gibidir”. Savaşın istenmesi, başlatılması soğuk stratejik […]

Savaş Üzerine / Carl von Clausewitz (1) : Strateji ve Siyaset »

Gariptir: İngilizler tarihlerinin en acı yenilgilerinden birini 29 Nisan 1916’da Osmanlı ordusu karşısında Kut’ül Amâre’de almıştır ama sadece 17 gün sonra Osmanlı toprakları yine İngilizler tarafından parçalanmıştır. Dünya tersine mi döndü? Dicle kıyısında İngilizler Osmanlı Ordusu tarafından kuşatılıp bütün bir orduyu kaybettikten, 14 bin İngiliz askeri ile 13 general 481 subay esir alındıktan ve 40 […]

Jeopolitiğe Giriş / Philippe Moreau Defarges (2) »

 “Denize hakim olan ticarete hakim olur; ticarete hakim olan dünyaya hükmeder.” (Walter Raleigh, İngiliz asker ve siyasetçi, ö. 1618) Bir ada ülkesinde yaşayan İngilizlerin böyle konuşmasından daha doğal ne var? Elinde çekiç tutan adama her şey çivi gibi görünürmüş. Ya siz? Dünya haritasına baktığınızda karalarla çevrili bir okyanus mu görüyorsunuz yoksa okyanuslarla çevrili bir kara […]

Jeopolitiğe Giriş / Philippe Moreau Defarges (1) »

Ülkelerin dostları ve düşmanları yoktur; menfaatleri vardır. Uluslararası ilişkiler karmaşık menfaatlerin neticesi. Dinsel, ideolojik veya kan-soy-ırk davası gibi görünen kavgaların arkasından daima menfaatler gizli. “Hızlı konuştuğumuz için anlıyoruz birbirimizi” demişti Paul Valéry. A contrario yavaş konuşursak iletişim kopabilir. Neden? Ağır kelimeler kullanırız konuşurken ama fark etmeyiz. Durup üzerinde düşünsek altında ezileceğimiz kelimelerdir bunlar. Çünkü açıklanması […]