Author Archive

Milletlerin Zenginliği / Adam Smith »

Emeğin Üretici Güçlerini Geliştiren Nedenler İle Emek Ürününün Türlü Halk Tabakaları Arasındaki Doğal Dağılışının Bağlı Olduğu Düzen Üzerine  Bölüm I – İşbölümü Üzerine Emeğin üretici güçlerindeki en büyük gelişmenin ve bir yerde, emeğin yönetiminde ya da kullanılmasında gösterilen ustalığın, el yatkınlığının ve kavrayışın çoğu, anlaşılan, işbölümünden ileri gelmiştir.  İşbölümünün, topluluğun genel çalışması üzerindeki etkileri, belirli birkaç sanayi mamulü […]

Güzelin Metafiziği / Arthur Schopenhauer »

Bana sözsüz konuşan Rossini’nin müziğini verin! Bugünün müziği ezgisinden çok hengiyle/armonisiyle konuşulmakta. Ama ben karşı görüşü savunuyorum ve ezginin müziğin canı olduğuna inanıyorum. Sos rosto için ne ise ahenk de ezgi için odur. Konulu opera gerçekte saf sanatsal anlayışın bir ürününden çok bir bakıma muhtelif araçları üst üste yığarak, birbirinden bütünüyle farklı etkileri aynı zamanda […]

Akıl (reason) ile zekâ (intelligence) farklı şeylerdir »

İlgili Derin Lügat maddesi: Akıl / Zekâ / Reason / Intelligence / العقل Tavsiye okuma: Makale Sebep-Sonuç / Nedensellik / İlliyet / Causality (Derin Lügat Maddesi) Tümevarım, Nedensellik ilkesi ve Bilim’in Putlaşma sebepleri Şans, Kader, Özgür İrade ve Zaman(3) Korku matkabı zekâ duvarını deler mi? Şerhu Esmâillâhi’l-Hüsnâ (Sadreddin Konevî Hazretleri) Sitede yayınlanmış kitap alıntıları Tractatus logico-philosophicus / Ludwig Wittgenstein Aranağmeler / Søren […]

Sultanlar Şehri İstanbul / Julia Pardoe »

Türklerin ölülerini gömmek için en güzel yerleri seçmekte gösterdikleri itinadan daha önce de söz etmiştim. Ve bu nevi yollarla ölümü en kasvetli vasıflarından nasıl tenzih ettiklerini de. Eski Romalılar gibi, mezarlıkları yol kenarlarına yapıyorlar; onlar gibi, mezar taşlarına en güzel tevekkül ve felsefe derslerini yazıyorlar. Pera Mezarlığı kendine has bir manzara arz ediyor; “Champ des Morts”un Türk, Frenk, Rum ve Ermeni […]

Virginia İnsan Hakları Bildirisi (1776) »

Herkes eşit, özgür ve bağımsız doğar. Bir cemiyet içine girdiklerinde hiçbir anlaşmayla mahrum bırakılamayacakları ve gelecek nesillerinin ellerinden alınamayacak mülk edinme ve mülke sahip olma, mutluluk ve güvenlik arama ve kazanma olanağı sayesinde edindikleri yaşam ve bağımsızlık hakkı gibi doğuştan gelen belli bazı hakları vardır. Tüm güç halkta toplanır ve sonunda halktan gelir; sulh hâkimleri […]

Postmodernizm, İslam ve Us / Ernest Gellner »

« … Batı’da modernleşme iki farklı sekülerizmi beraberinde getirdi: Birinci sekülerizm devri, inancın ve inanca dayalı ilkelerin dünya hayatından kopartılmasıyla sonuçlandı. Bu kopuş modernliği, tabiri caizse “modern çağı” iyi özetleyen bir betimleme. İkinci sekülerizm devri ise dünyevî kaygıların, maddî değerlerin tabulaştırılmasıyla adeta yeni bir inanç sistemi kurulmasıdır. Haliyle din-dışı kutsallıklar, dogmalar, tabular üretilmiştir ve postmodernlik büyük […]

Ulysses / James Joyce »

Öyle günahlar veya (dünyanın onlara verdiği isimle) kötü hatıralar vardır ki insan onları ruhunun en karanlık köşelerinde saklar, onlar da orada yerleşip beklerler. Bazen bu insanın hafızası körelir, öyle şeyler hiç olmamış gibi davranır veya onların mevcudiyetini reddeder veya en azından kendisini onların o şekilde olmadığına inandırır. Ama tesadüfi bir kelime onları ansızın depreştiriverir ve […]

Şüpheci Denemeler / Bertrand Russell »

“… Faydacılık, nihai felsefi gerçeği içermese de bazı önemli meziyetlere sahiptir. Birincisi bizim ulaşabileceğimiz gerçeğin yalnızca insani gerçek olduğunu; bu gerçeğin de, insani olan her şeyde olduğu gibi yanılınabilir ve değişebilir olduğunu görmesidir. İnsana özgü olanlarının dışında kalan olaylar gerçek değil, gerçek-olgulardır (belirli türlerden). Gerçeklik inançlara özgü bir özelliktir, inançlar da psikolojik olaylardır. Bundan başka, […]

Bir İdam Mahkumunun Son Günü / Victor Hugo »

Darağacı, devrimlerin yok edemediği tek anıttır. Toplumsal kriz sırasında bütün giyotin sehpalarının en iğrenci, en lanetlisi, en uğursuzu olan ve kökünden kazınması en çok gereken siyasi giyotin sehpasıdır. Kaldırımlarda kök salan bu türden bir giyotin sehpası kısa sürede toprağın her yanından sürgünler halinde fışkırır. Devrim dönemlerinde düşen ilk başa dikkat edin; halkın iştahını açar. İnsanların […]

Indiana / George Sand »

Ailelerin içine sohbet konusu olarak siyaseti sokmak büyük bir ihtiyatsızlıktır. Bugün hala huzur dolu anlar yaşayabilenlere hiçbir gazeteye abone olmamalarını, bütçeyle ilgili en küçük bir makaleyi okumamalarını, bir vaha gibi kendi topraklarının derinliklerine çekilmelerini ve kendileriyle toplumun kalanı arasına aşılmaz bir sınır çizmelerini öneririm. Çünkü tartışmalarımızın gürültüsünün evlerine kadar ulaşmasına izin verirlerse, birliklerinden ve huzurlarından […]