Author Archive

Edebiyattan İnkılâba Mağaradakiler*’le Bir Bakış »

Alper Gürkan “Aylarca Raskonikov’u yaşadım. Sonya’yı sayıkladım aylarca. Kaç gece tefeci kadınla karşı karşıya geldik. Bakışları bir hayvanınkiler gibi soğuk ve manasızdı. Bir ölüyü öldürmüştü Raskolnikov, bir abesi yok etmişti.” (Syf.272)  İlk defa yirmi iki yaşındayken okuduğum Suç ve Ceza’dan öylesine etkilenmiştim ki bitirir bitirmez soğuk duvarlara yaslanarak tekrar okumaya başlamıştım. Artık Raskolnikov’un ne yapacağını […]

Mağaradakiler*’den Aydınlar Üstüne Notlar… »

“Şimdi de mağarada seslerin yankılandığını düşün… Dışarıdan biri konuştu mu, esirler gölgelerin konuştuğunu sanır, öyle değil mi? Kısaca onlar için tek gerçek var: Gölgeler.” (Eflatun- Devlet) Cemil Meriç entelektüel kelimesini solun bayrağı olduğu biçimde şöyle tanımlıyor; “Yazı veya söz aracılığı ile toplumun şuurlanmasına yardım eden kişi. Yol gösteren, aydınlatan, itham eden kişi…” (syf.16) Aron: “Gelişmemiş […]

Nuri Bilge Ceylan Sinemasını Okumak: Açıklayıcı Bir Tercüme »

Bir rivayettir… Uzak filminin galasında yanına gelip “Mahmut’un bindiği küçük arabanın onun kişiliğini yansıttığından” bahseden bir seyirciye, “Hayır” der Nuri Bilge Ceylan; “o kendi arabamdır, filmde o nedenle kullanıldı.” Seyirci pes etmez ve bu kez de “çatışan iki karakterin içtikleri sigaraların markaları üzerinden kültür farklılığına değinip değinmediğini” sorar. Ceylan yine “Hayır” der, “birinin parası azdır […]

Kozmostaki Tek Hakikat* – William C. Chittick »

“Aynı anda hem modern anlamda bir bilim adamı, hem de âlemi ve nefsi Kur’an ve Sünnet’te izah edildiği gibi anlayan bir Müslüman olmak mümkün müdür? Peki, hem bir sosyolog olmak, hem de tevhid kavramının iç manasına uygun düşünebilmek mümkün müdür?” Mesela Müslüman bir bilim adamı, bedeni bir marazı ele alırken onun kaynağını açıklayan bir hadisle […]

Atilla Yayla ve Liberal Bakışlar »

Polonyalı filozof Leszek Kolakowski, enformasyon çağının, bilgi ve haber tekelini yok edişiyle Sovyetlerin -ve tabi totalitarizmin- çöküşü arasında doğrudan bir alaka görür: Çeşitli araçlarla anonimleşen bilgi ve haberle birlikte “yalan” üstüne kurulu olan totaliter sistemlerle, dış dünya arasındaki ilişkinin yoğunlaşması her şeyi tepetaklak etmiştir. Totaliter düzenlere benzer şekilde dışa kapalı bir sistemle uzun dönem ticaret […]

Üç İslamî Ekol: Üç Müslüman Bilge »

[Okudum Yazdım sitesinde yayınlandı] Hâlen George Washington Üniversitesi’nde İslam Araştırmaları Profesörlüğüne devam eden ve son olarak 2009’da ikinci vatanı olarak gördüğü ülkemize de gelip konferans vermiş olan düşünür Seyyid Hüseyin Nasr; İslam fikriyatı içinde “Vahdet-i Vücud,” “Tasavvuf,” “kutsal ilim” gibi mes’eleleri tartışırken evrensel anlamıyla “dinlerin aşkın birliği,” “ezelî hikmet,” “modernizm” gibi konuları da ele almakta, […]

İmparatorluk Çağı »

Modernlikten Postmodernliğe, Emperyalden İmparatorluğa Yeryüzünde bir düzen var: Coğrafi keşiflerle Yeni Dünya Amerika ve Afrika’yı keşfedip “sömüren” Batı’nın “üretim-tüketim” dengesine uygun olarak dayattığı bir düzen… Ki Batı, bu düzen sayesinde edindiği sermayeyle “çevre”yi sömürdü ve kapitalizmle açıklanan bir devir başlattı. Şüphesiz ki Batı’nın kalbi ABD idi… Karl Marx, sözkonusu “düzen”in ilk gelişiminde analizini yaparak felsefe-sosyoloji-siyaset […]

Kafka’dan Aronofsky’ye Bireyin Dönüşümü »

Aronofsky’nin son çalışması Black Swan, “Kuğu Gölü Balesi”ne dair ilginç bir film. İhtiras trajedisi gibi sunulan hikâyenin sonunda gerçeğin anlaşıldığı bir başkalaşım filmi: Kafka’nın Dönüşüm’ü gibi… Sinema ve edebiyatta bu konuyu işleyen birçok hikâye görmek mümkündür: Dostoyevski’nin unutulmaz karakteri “Raskolnikov” ya da “Öteki”ndeki “kendinden uzaklaşma” hali, Dante’nin “yolculuğu”,

Mağaradakiler: Ham Ama Dürüst Bir Magnum Opus »

[Okudum Yazdım sitesinde yayınlandı] “Herkes tarafından kabûl edilen bir haksızlığa isyan etmek kolay mı?..” “Okuyucu tedirgin olmaktan haz etmez. Tarihte aradığı, ezelden beri bildiği saçmalıklardır. Onu aydınlatmaya kalkmak, gururunu incitmek ve öfkelendirmektir. Sakın ha! Böyle bir hadnaşinaslığa yeltendiniz mi çığlığı basacaktır: ‘Mukaddeslerimizi ayaklar altına alıyor…“ Cemil Meriç, Mağaradakiler’i “bitirirken;” Anatole France’tan yaptığı bu alıntıyla müphem […]

Ece Ayhan: Devletin ve Tabiatın Karşıt Karaşını »

[Okudum Yazdım sitesinde yayınlandı] Yortsavul! Ece Ayhan’ı ilk olarak 1997-98 gibi Öküz dergisinde tanıdım. Kendi başına bir fenomen olan Öküz, bambaşka silüetleri içinde barındıran ve “Kültür-Fizik Dergisi” diye sunulan, biraz alt kültüre yakın ama çokca entelektüel bir dergiydi. Bu dergideki varlığının ötesini bilmediğim Ece Ayhan ise; benim için ilginç duruşu, müthiş tarihsel birikimiyle bambaşka, farklı […]