RSS Feed for LiberalizmCategory: Liberalizm

Konteyner ve küreselleşen ticaret »

12 metre uzunluğunda, “konteyner” denen metal kutularla yüklü gemilere dikkatle bakın. Kapitalizmin genetik yapısını göreceksiniz. Neden? Yük gemilerini, tren ve kamyonları standartlaştıran bu kutulardan evvel ticaret çok daha yavaş dönüyordu. Bir geminin boşaltılması günler sürüyordu ama bir çok hamal için de rızık kapısıydı tabi. Ticaretin hızlanması, sermayenin daha hızlı birikmesini sağladı. Biz konteyner konuşuyoruz ama […]

Tüketim / Consumption / Consommation / استهلاك »

Ne değildir? İnsanın ihtiyaçlarını gidermek için bir şeyi alıp kullanması değil. Nedir? İhtiyaç zannedilen gereksiz şeyler uğruna kendini tüketmek. Nasıl? Sokrates pazara gider gezer, hiçbir şey almadan dönermiş. Soran dostlarına “Ben oraya ne kadar çok şeye ihtiyacım olmadığını görmeye gidiyorum” dermiş. Bugün birçok insan önemsemediği insanlara hava atmak için ihtiyacı olmayan şeyleri borç parayla satın […]

Moda / Fashion / Mode / موضة »

Ne değildir? Güzel giyinmek veya yakışanı aramak değil. Nedir? Farklı görünmeye çalışırken herkes gibi giyinerek tektipleşmek; Kadınların birbirlerini köleleştirmesini sağlayan programlanmış eskimenin narkozu. Neden? İnsan, fıtratı icabı iki nefsanî kuvvetin etkisi altında: Cemiyete uyum sağlamak, herkese benzemek ister. Çünkü bu yolla “ben de sizden biriyim; korkmayın” mesajı verir. Aidiyetini hissetmek ister ve etrafına belli eder. […]

Nobel Ekonomi Ödülü / Nobel Prize in Economics / جائزة نوبل في العلوم الاقتصادية »

Ne değildir? 30 Aralık 1896 tarihinde Stockholm’de açıklanan vasiyetnamesiyle Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği bir ödül değil. Nedir? Bir İsveç bankasının saygınlık kazandırmak istediği ekonomistlere Alfred Nobel anısına verdiği ekonomi ödülü. (Bkz. Sveriges riksbanks pris i ekonomisk vetenskap till Alfred Nobels minne) Nobel (çakma) ekonomi ödülü 1969’da verilmeye başladı yani Alfred Nobel öldükten 73 yıl […]

İslâmî devlet olur mu? »

Bütün –izm’ler ölülerin dirilere hükmetmesidir. İslâmizm, komünizm, liberalizm, kemalizm… Bir zamandaki siyaset tarzı başka bir zamana dayatılamaz. İslâm âlimlerinde bir –izm var mı? Nasihatü’l-mülük, Umdetü’l-mülük, Tuhfetü’l-mülük, Zahiretü’l-mülük, Enisü’l-mülük, Kitabu’s-siyase, Rumuzu’l-kenz… Asr-ı Saadet’te veya Osmanlı, Selçuklu, Endülüs’te, İslâmî mânâda siyaset felsefesi bir ideoloji arayışı mıdır? Hayır. Yok. Katı, tepeden inmeci metinler yok karşımızda. Toplumu proletarya, burjuva […]

Eskiden liberalizme düşman olan bürokrasi nasıl onun bekçi köpeği oldu? »

1-Liberalizmin iddia ettiği gibi “serbest ticaret” diye bir mevhum asla var olmadı. 2-Ticaret tarihte her zaman iktidarların kontrolünde ve onları ayrıcalıklı kılacak imtiyazlar çerçevesinde yapıldı. 3-Bu iktidar odakları zaman zaman değişti, değişirken de ticari kontrolü ele geçirebilecekleri doktrinler inşa ettiler. 4-Ve propagandalarını da bu doktrinler üzerine yoğunlaştırdılar. 5-“Serbest ticaret”, “sınırlı devlet” gibi argümanlarda 17-18yy.’da sömürge […]

Bürokrasi ve piyasa insanları akılsız ve vicdansız dişli çarklara dönüştürürler »

Katı yöntemlerden daha tehlikeli olan şey o yöntemi doğuran koşulları, meşru kılan delilleri bilmeden yöntemi ezbere uygulayan yobazlardır. Yöntemi anlamadan körü körüne uygulayan bürokratik canlı bunu görev için değil mes’uliyetten kaçmak için yapar: “… Endüstrileşme ve sermayenin, kuvvetin bir yerde toplanmasıyla bürokratikleşme gerçekleşti. Bürokrat için insanî ilişkiler değil, yalnızca nesne ilişkileri vardır. İnsan bürokrat için […]

Milletlerin Zenginliği / Adam Smith »

Vergi para olarak ödendiği gibi, toprağa biçilen değer de para olarak belirtilmiştir. Bu değer takdiri yapılalı beri, gümüşün değeri hemen hemen hep bir kararda kalmış, ne ağırlığı ne halisliği bakımından, sikke ayarında bir değişiklik olmamıştır. Amerika madenlerinin keşfinden önceki iki yüzyıl içinde görüldüğü üzere, gümüş değerce epey yükselseydi, değer takdirindeki kararlılık, toprak sahibine pek ağır […]

1984 / George Orwell »

“Bilinçleninceye kadar isyan etmeyecekler ama isyan etmezlerse asla bilinçlenmeyecekler.” “İnsanın içine giremezler. İnsan olarak kalmanın bir değer taşıdığını içinde gerçekten hissediyorsan, somut bir sonuç elde etmesen bile, onları yenmişsin demektir.” “Azınlıkta olmak, bu azınlık tek bir kişiden oluşmuş bile olsa anormal olmak ya da çıldırmak demek değildir.” “Belki de insan sevilmekten çok anlaşılmayı istiyordu.” “İktidar […]

Milletlerin Zenginliği / Adam Smith »

İki adamın sürdüğü, sekiz beygirin çektiği büyük tekerlekli bir araba, aşağı yukarı dört ton ağırlığındaki malı Londra’dan Edinburgh’a, şöyle böyle altı haftada getirip götürebilir. Aşağı yukarı aynı süre içinde, 6 ya da 8 adamın kullandığı bir gemi, Londra ile Leith limanları arasında, gidip gelerek, çokluk iki yüz ton ağırlıkta mal taşır. Böylece, su yolu ile […]