RSS Feed for BilimCategory: Bilim

Harvard Üniversitesi’nden iki ünlü ekonomist neden yalan söyledi? »

By on Haz 12, 2020 in Aforizmalar, Bilim, bilimcilik, Ekonomi, Epistemoloji | 0 Comments

Siyasî meselelerin hemen hepsinin ekonomik boyutu var. Terör işsizlikten beslenebilir meselâ. Ülke ekonomisini iyi götüren bir iktidar başka konularda yetersiz olsa bile halktan destek alır. Peki ekonomistlerin bilimsel teorilerine, istatistiklerine güvenebilir miyiz? 2008 krizinde Harvard Üniversitesi’nden iki ünlü isim, K. Rogoff ve C. Reinhart bir makale yayınladılar. Üstelik dünyanın en güvenilir ekonomik yayınlarından birinde: The […]

Karbon 14 testine ne kadar güvenebiliriz? »

By on May 29, 2020 in Aforizmalar, Bilim, bilimcilik, Epistemoloji, Tarih | 0 Comments

Zaman zaman gazetelerde okuruz: “Filan cisim İsa’dan (a.s.) kalmış olamaz çünkü ahşap malzemesi karbon 14 testine göre 700 yaşında”. Bazen de tablolar, heykeller incelenir; sahtekârlar ortaya çıkarılır. Peki bu test gerçekten tarihi gösterir mi? Nasıl çalışır? Hata payı nedir? Başlangıçtan başlayalım: Atom, bildiğiniz gibi çekirdekteki proton ve nötronlar ile etrafında “dönen” elektronlardan oluşur. (Dikkat: Bu […]

Bir kelebeğin kanat çırpması fırtına başlatabilir mi? »

By on May 22, 2020 in Aforizmalar, Bilim, Kâinat, Matematik | 0 Comments

Not: Bu silsile önemli grafikler ve formüller içermekte. Twitter’daki yayından görselleri incelemenizi tavsiye ederiz.   Edward Lorenz’in “Brezilya’daki bir kelebeğin kanat çırpması Texas’ta bir kasırgaya neden olabilir mi?” başlığını taşıyan makalesi bilim dünyasında fikrî bir kasırgaya sebep olmuş ve insanları kaos üzerine düşündürmüştü. Neden? “Kaos” denince aklımıza karmaşa, beklenmedik felaketler gelir. Ama matematikte bu kelimenin […]

Fizik Yasaları Üzerine / Richard Feynman »

By on Kas 7, 2019 in Bilim, Epistemoloji, Kâinat, Kitap Alıntısı | 2 Comments

Sözlerime, bana her zaman tuhaf gelmiş olan bir şeyle başlayacağım. Kalabalık bir toplantıda bongo davulları çalmam istendiği ender zamanlarda, takdimci benim bir teorik fizikçi olduğumdan söz etmeye hiç gerek duymaz. Sanırım bunun nedeni, sanata karşı duyulan saygının bilime duyulandan büyük olmasıdır. Rönesans sanatçıları insanın temel uğraşının insan olması gerektiğini söylemişlerse de, dünyada ilginç başka şeyler […]

Beyin Göçü / Brain Drain / Fuite des cerveaux / هجرة الأدمغة »

By on May 20, 2018 in Bilim, Derin Lügat, Eğitim, Teknoloji | 0 Comments

Ne değildir? Zeki ve eğitilmiş insanların para için daha zengin ülkelere gitmesi değil. Nedir? Zeki ve eğitilmiş insanların doğdukları ülkeyi terk etmek zorunda bırakılmaları. Neden? Kafası iyi çalışan bir insan mesleğini icra etmek ister. Yüksek maaştan önce araştırma laboratuarı, zeki ve çalışkan iş arkadaşları, araştırma bütçesi, kendini yetiştirmeye müsait bir ortam vb ister. “Salla başını, […]

Çelişki / Paradox / المفارقة »

By on Eki 22, 2017 in Akıl, Bilim, Derin Lügat, Gerçek ve hakikat, Kâinat | 0 Comments

Ne değildir? Çatışan/çelişen iki gerçeklik değildir. (Bkz. Zâhir-Batın / الظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ) Saçma/kaos değildir. (Bkz. Kaos / Chaos / хаос / χάος / فوضى) Aklın açıklayamadığı bir durum değildir. Nedir? Çelişkiler bilimi ilerleten şaşkınlık anlarıdır; sübjektif/indî hükümlerdir. (Bkz. İndî / Sübjektif / ذاتي) Tabiatın kendi içinde çelişki yoktur; insanın anlayışında eksiklik vardır. Paradokslar, mantık ve lisan […]

Dünya Görüşüm / Bertrand Russell »

By on May 29, 2017 in Bilim, bilimcilik, Düşünce, Felsefe, Kitap Alıntısı | 0 Comments

— Felsefe ne demek Lord, Russell? Bertrand Russell — Epey tartışmalı bir soru. Sanmam ki iki filozof bu sorunuza aynı cevabı versin. «Felsefe, henüz tam bilgi sahibi olamadığımız konularda kurguya (spekülâsyon) başvurmak demektir.» diyeceğim. Bu benim düşüncem tabiî; başkası ne der, bilmem. — Bilimle felsefe arasında bir ayırım görüyor musunuz? R. — Genellikle bilim, ne […]

Kaos / Chaos / хаос / χάος / فوضى »

By on May 12, 2017 in Bilim, bilimcilik, Derin Lügat, Kâinat, Varlık | 0 Comments

Ne değildir? Kuralsız, kaidesiz bir varoluş değil. Nedir? İnsan aklının umduğu düzeni bulamadığı zaman verdiği isim. Neden? İnsan karşılaştığı yeni durumları, bilmediklerini bildikleri cinsinden ifade etmek ister. Tarafların ve savaş sebebinin belli olduğu durumda, bir savaşa bile “kaos” demez. Ama kimin kimi neden öldürdüğü, şiddetin ne zaman duracağını bilmiyorsa bu onun için kaotik bir durumdur. […]

Dikkat kitap: Bir pozitivizm eleştirisi »

By on Mar 30, 2017 in Bilim, bilimcilik, Dikkat Kitap, Pozitivizm | 0 Comments

Ateşi keşfetmeden önceki insanlık ile bugünkü “uygarlığımızı” karşılaştırdığımızda hiç yol almadığımız söylenebilir. Bundan 200 bin yıl önce komşusunun yiyeceğini çalmak için başına taşla vuran neandertal insani ile 2003 yılında Irak in petrolünü çalmak için bir milyon ıraklı sivili öldüren (veya buna seyirci kalan) homo economicus ayni uygarlık seviyesinde. Aralarındaki tek fark kullandıkları silahların teknolojik üstünlüğü. […]

Bilimsellik aklın emaresidir; bilimcilik ise akılsızlığın! »

By on Mar 15, 2017 in Aforizmalar, Akıl, Bilim, bilimcilik, Epistemoloji, Pozitivizm | 0 Comments

Bilimin putlaşması, laboratuardan çıkıp bir ideoloji, akıllara giydirilen bir deli gömleği oluşu “pozitivizm” denen fikir akımıyla kurumsallaştı. Determinist fizik, kimya, biyoloji yasaları sayesinde kazanılan başarılardan etkilenen insanlar, bunu sosyolojik tahlillere ve toplum mühendisliğine uyguladı. Pozitivizmin kurucusu Comte gibi Condorcet, Renan gibi birçok düşünür Newton’un fizik yasaları gibi tarihsel ve sosyal yasalar olduğunu zannetti. Atılan bir […]

« Previous Posts
Next Posts »