RSS Feed for Soyut SanatCategory: Soyut Sanat

İslâm sanatında resim yasağı: Bir şehir efsanesi! »

Mozaik : 8ci asırdan kalma Hirbat al-Mafcar sarayı (خربة المفجر) [ar. ing. fr. isp.] Tezyinî sanat (fr. Ornementation) Keltlerden İskitlere, Çin’den Afrika’ya kadar her coğrafyada vardı. Hem bu halklar hem de Grek kültürünün etkisiyle natüralist/taklidî/teşbihî sanat yapan topluluklar Müslümanlarla temas halindeydi. Tezyin kadar natüralizm de İslâm sanatını kuşatmıştı. Bir kaç örnek vermek gerekirse Pompei duvar […]

Gotik: Konusu dinsel ama lisanı seküler »

Dikkatli bir göz Roman tarzı kiliselerden gotik kiliselere geçiş esnasında bir kopma yaşandığını fark edebilir. Tanrı’yı bilmeyi arzulayan bir tefekkürün terk edildiğini, yerine ders verici, suçlayıcı, ukala bir ezberin konulduğunu görüyoruz. Ehl-i tasavvuf, sanatçı ve düşünür Frihjof Schuon’un tabiriyle OLAN’ı değil OLMASI GEREKEN’i anlatıyor gotik kilise. Yücelik yok, büyüklük var. Huşu değil korku veriyor. Orduya, […]

Tevhid ve kesret bir arada resmedilemez çünkü Karagöz ustası çıkıp kendi perdesinde oynamaz! »

Tevhid inancı kesreti iki farklı mânâda birleştirir. Evvelâ birliği yani cem olmayı düşünebiliriz. Ama diğer yandan farukiyeti de Tevhid sayesinde anlayabiliriz. Zira varlıklar tekliklerini de Tevhid’den alırlar. Bu sayede hiç bir varlık diğerinin yerini tam olarak alamaz. Bunun böyle olması varlıkların Tabiat’a tâbi olmasından gelir. Zira hâdis varlıkların aksine O’nun bir zıddı yoktur. (Haşa eşi, […]

Rönesans öncesi Hristiyan sanatı »

Sunuş : Sanat sanatçılara bırakılamayacak kadar önemli. Zira sanat ahlâkî ve siyasî bir mesele. Neden? Rönesans’tan itibaren Avrupa halkları aşırı derecede saldırganlaştılar ve dünyanın geri kalan kısmına çok eziyet ettiler. Bugün dahi doğayı en çok kirleten, dünyada en çok silah ve sefalet üreten, açık ve gizli yolla savaş çıkartan devletler Avrupa kökenliler. Rastlantıya(?) bakın ki Avrupalıların […]

Tanrı’yı görmek için kaç km yükselmek lâzım? »

1960’larda Nikita Kruşçev Rus kozmonotu Yuri Gagarin için “uzaya gitti ama Tanrı’yı göremedi” demiş. Tanrı yüce midir yoksa yüksek mi? Neden totemler, putlar, tapınaklar diğer binalardan yükseğe ya da dağların tepesine yapılır? Dua edenler neden yukarı bakarlar?  “… Rumuz işaret ettiği mânâdandır. Bunun için dinî rumuzlar güzeldir. Mânevî nazarla bakıldığında, eşyanın yani mazrufun güzelliği kevnî […]

Sevgisiz bakınca Yusuf bile çirkindir. Şeytan’a aşkla bakınca onu melek sanırsın. »

Paris yakınlarındaki Boulogne korusundayım. Bir ağaca bakıyorum. Ama boş gözlerle değil. Sadi Şirazî’nin tavsiyesi üzere sevgiyle bakıyorum ağaca; çünkü güzelliğini görmek istiyorum. Dallarına konmuş olan güvercinler için faydalı olabilir bu ağaç ama benim için gölgesi bile olmayan, faydasız, sadece ve sadece güzel. Fotoğrafı çekerken üç tercih yaptım: Akşam ışığının karşısına geçerek ağacın “renksiz” bir silüetini […]

Aşk Sen’sin , Âşık da Sen’sin , Mâşuk da Sen. Maksad Sen olunca gözden kayboldu ‘Ben’ »

Beden zarfının içinde bir mektup gibiyiz. “Göz” denen deliklerden dış dünyayı seyrediyoruz. Başımızı sağa sola oynattıkça görüş açımız değişiyor. Uzağa ve yakına odaklanarak zoom yapıyoruz. Bir gören “Ben” var; bir de görünenler, dünyanın geri kalan kısmı; ötekiler. Faydalı şeyleri ve tehditleri gördükçe gözüm (=aklım) çokluğa, Kesret’e terbiye oluyor, Vahdet’i göremiyorum. Oysa Hakikat saklı değil. Tersine, […]

Gözlerle müzik dinlenir mi? »

Üzerinde gözlerimizin keyifle gezindiği “müzikal” resimler yapmış Johannes Vermeer. Hollanda barok resminin önemli isimlerinden. Vermeer bir çok eserinde ışığın parlak zeminlerden matlara uzanmasını bir ok işareti gibi kullanmış. 1660’da yapılmış olan Şarap Bardağı (hol. Het glas wijn) bunlardan bir tanesi. Vitraydan süzülüp gelen ışık beyaz giysilerden, sürahiden, şarap bardağından sekerek geziyor tabloda. Gözlerimize rehberlik eden […]

Sanat, sanatçılara bırakılamayacak kadar mühim bir meseledir »

. … Bu konuda e-kitap okumak için… Soyut Sanat Müslümanın Yitik Malıdır Afganistan’daki bir medreseyi, Bosna’daki bir camiyi, Hindistan’daki Taj Mahal’i görsel olarak islâmî yapan nedir hiç düşündünüz mü? Anadolu kilimlerini, İran halılarını, Fas’taki gümüş takıları, Endülüs’teki sarayları birleştiren ortak unsur nedir? Müslüman olmayan bir insan bile kolaylıkla“bunlar İslâm sanatıdır” diyebilir. Sanat tarihi konusunda hiç bir […]

İnsanlar ışığı görmez, ışıkla görür (Mesnevî’den) »

Çocuklar bazen bir kelimeyi tekrar ederler: “Anne-anne-anne…” sonra bir dönüşme olur ve “nean- nean-…” duymaya başlarsınız. Uzaktan gelen çekiç vuruşları, sahildeki martı çığlıkları veya yağmurun muşambaya vurdukça çıkardığı tıp tıp sesi hafızanızda birikir, kâh hoş bir ezgi olur kâh bıktırıcı bir gürültü. Ama tekil seslerin toplamı tek tek seslerden başka bir şeye dönüşmüştür neticede. Neden? […]