RSS Feed for MarxizmCategory: Marxizm

Marx neden sömürgeci devletleri savunuyordu? »

Marx anti-emperyalist miydi? Marx, Hegel’den “tarihsel uluslar / tarihsel olmayan uluslar” kavramını devşirmişti. Marx’a göre “ilerleme” ve “uygarlığı” temsil eden büyük “Tarihsel Ulus”lar medeniyet şampiyonlarıydı. İlerlemeyen, pasif “tarihsiz halklar”a uygarlık götürme görevi, Tarihsel Uluslara ötekilerin topraklarını işgal etme hakkı veriyordu. Marx ve Engels’e göre bu sonuna kadar meşru ve o “tarihsiz halk”ların da lehineydi. 1845-47 […]

Frankenstein ve Marx »

Frankenstein adlı romanın Karl Marx ile aynı yaşta olduğunu duymuş muydunuz? Her ikisi de 1818 yılında gelmişler dünyaya! Tesadüf? … Asla! Mary Shelley tarafından yazılan Frankenstein romanını Marx 25 yaşında iken okumuş ve çok beğenmiş. Meşhur eseri Kapital’deki “kan emici Kapitalizm” metaforu ihtimal bu kitaba bir atıf. Çoğu insanın fark etmediği bir şeyi gördü Marx […]

Elveda Proletarya / André Gorz »

Marx, nesnel bir gerekliliğin doğrulanmasından («kişiler, varlıklarını güvence altına almak için, mevcut üretici güçlerin tümüne sahip olmak zorundadırlar»), varoluşsal bir olanağın doğrulanmasına nasıl geçer: «Kişisel faaliyetlerini gerçekleştirebilecek olanlar, doğrudan doğruya birbirine bağlı yetenekler toplamını geliştirmeyi ve üretici güçlerin tamamına sahip çıkmayı savunan ve artık hiçbir sınır tanımayan, her türlü kişisel faaliyetten tamamen soyutlanmış olan zamanımızın […]

Elveda Proletarya / André Gorz »

Kollektif işçinin kişisel işçilerin dışında kalması bundan dolayı üretim aygıtının maddi yapısı, süreçlerin tabiatı ve hükmettiği fiziksel akımlara bağlıdır. Ve Lenin’in Taylorculuğun, Troçki’nin de (iktidarda olduğu sırada) çalışmanın askerileştirilmesinin taraftarı olmaları yalnızca tarihsel koşullarla ilişkili değildir. Proletaryayı, proleterlerden farklılaşmış —giderek ayrı— bir bütün olarak görmeye öylesine alışmışlardı ki, onların gözlerinde, bir yandaki bölünmüş ve hiyerarşik […]

Elveda Proletarya / André Gorz »

Kollektif mülkiyetin olanaksızlığı Marksist kuramda, genel soyut emeğin, küçük sanatkârın kişisel emeğinin yerini alması, komünizmin tarihsel olarak gerekli olmasının anahtarıdır. Aletlerinin ve ürünlerinin sahibi olduğu ölçüde, küçük sanatkâr kişisel kimliğini koruyor, üretimine özel damgasını vuruyor ve işini, özerkliğinin dolaysız uygulaması olarak yaşıyordu. Gerçekten de küçük sanatkâr, yabancılaşmasının deneyimini, yalnızca ürünlerinin pazarda satılmak amacıyla yapılan birer […]

Elveda Proletarya / André Gorz »

Marx’a göre, kapitalizm şu iki kurala yanıt verir: Onun üretici güçleri, gelişerek, doğal dünyayla gizemleri yerine, otomatik fabrikanın, çevresinin ve fabrikadan çıkmış zenginliklerinin teknikleşmiş evrenini ortaya çıkarır; bu sınai evren de, kendi yönünden, bir sınıf ortaya çıkarır. Bu sınıfın üyeleri, kendi özel çıkarları için ve özel araçlarıyla çalışmazlar, tersine tüm özel kişiselliklerden kurtulmuşlardır, birbirleriyle yer […]

Elveda Proletarya / André Gorz »

Kollektif mülkiyetin olanaksızlığı Marksist kuramda, «genel soyut emek»in, küçük sanatkârın kişisel emeğinin yerini alması, komünizmin tarihsel olarak gerekli olmasının anahtarıdır. Aletlerinin ve ürünlerinin sahibi olduğu ölçüde, küçük sanatkâr kişisel kimliğini koruyor, üretimine özel damgasını vuruyor ve işini, özerkliğinin dolaysız uygulaması olarak yaşıyordu. Gerçekten de küçük sanatkâr, yabancılaşmasının deneyimini, yalnızca ürünlerinin pazarda satılmak amacıyla yapılan birer […]

Elveda Proletarya / André Gorz »

Marx, nesnel bir gerekliliğin doğrulanmasından («kişiler, varlıklarını güvence altına almak için, mevcut üretici güçlerin tümüne sahip olmak zorundadırlar»), varoluşsal bir olanağın doğrulanmasına nasıl geçer: «Kişisel faaliyetlerini gerçekleştirebilecek olanlar, doğrudan doğruya birbirine bağlı yetenekler toplamını geliştirmeyi ve üretici güçlerin tamamına sahip çıkmayı savunan ve artık hiçbir sınır tanımayan, her türlü kişisel faaliyetten tamamen soyutlanmış olan zamanımızın […]

İktisadi Aklın Eleştirisi / André Gorz »

Yeniliklerin istihdamı arttıracağını söylemek, bu yeniliklerin onaylanmasına da hizmet eden iktisadi rasyonaliteyi inkar etmenin paradoksal biçimidir: “Fast food”ların, robot hizmetçilerin, ev içi bilgisayarların, hızlı kuaför salonlarının, vs, amacı iş sağlamak değil, emekten tasarrufta bulunmaktır. Adamakıllı bir ücretlendirilmiş çalışma (yani iş) gerektirseler de, ücretlendirilen çalışma miktarı tasarruf edilen ev içi çalışma miktarından çok düşük olacaktır. Durum […]

Elveda Proletarya / André Gorz »

Aziz Marx ’a göre proletarya Marx’ın proletarya kuramı, ne sınıf çatışmalarının deneysel bir incelemesi ne de proletarya radikalizminin bir mücadele deneyimi üzerine kurulmuştur. Hiçbir deneysel gözlem ya da mücadele deneyimi, proletaryanın tarihsel görevinin, (Marx’a göre bu görev, proletaryanın sınıfsal varlığını açıklar) keşfedilmesine yol açmaz. Marx bunun üzerinde defalarca durmuştur: Sınıf görevlerini tanımamızı sağlayan, proleterlerin deneysel […]