RSS Feed for KâinatCategory: Kâinat

Fizikten anlamayanlar için kuantum mekaniği… »

Fizik biliminin bir dalı olan kuantum mekaniği, atomlar ve atom altı parçacıkların davranışını inceleyen bir teori. Bu temel teori, Kâinat’ı anlama şeklimizde bir devrim oldu. Transistörler, lazerler ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) makineleri gibi birçok modern teknoloji de bu sayede geliştirildi. Kuantum mekaniği, süperpozisyon ve belirsizlik ilkesi gibi yeni kavramları ihdas etti. Bu kavramlar dünyanın […]

Uzayın kalp atışları: Pulsarlar »

Bahsi geçen görseller ile birlikte okumak isterseniz silsile bu sayfada. Bulutsuz bir gecede gökyüzüne bakınca gördüğümüz yıldızların ışığı nispeten istikrarlıdır. Atmosferdeki bazı etkiler sebebiyle yanıp söner gözükse bile… Ama 1960’larda gözün göremediği dalga boylarındaki ışıkları inceleyen bilim adamları garip bir şey gördüler. Neydi? Kalp atışı gibi şaşırtıcı bir düzenle yanıp sönen yıldızlar olduğunu fark ettiler. […]

İnsan uzayda yalnız mı? »

Yıldızlı yaz gecelerinde gökyüzüne bakarken hemen herkesin aklına gelir bu soru: Uzayda yalnız mıyız? Koskoca evrende bizden başka kimse yok mu? Bu binlerce yıldızdan bir kaçının etrafında dünyaya benzeyen ve hayat barındıran bir gezegen olamaz mı? “Binlerce yıldız” derken… Gerçek sayının çok ama çok gerisindeyiz. Sadece kendi galaksimize, Samanyolu’na uzaktan bakabilseydik bunu görecektik. Galaksimizin çapı […]

E=mc² ve Higgs bozonu »

Bu konuda  önemli görseller arz eden bir silsile var; buradan okuyabilirsiniz. Fizikten hiç anlamayanların bile bildiği fakat fizik bilenlerin bile anlamadığı formül… Zorluk nereden geliyor? Bu formül sezgilerimize aykırı. Nedir? Fizik bilmeyen bir insan bile çantasının toplam ağırlığının içindeki eşyalar + çantanın ağırlığı olduğunu bilir. Eğer siz atomun ağırlığı, onun parçalarının toplamı değildir” derseniz bu […]

Bir kelebeğin kanat çırpması fırtına başlatabilir mi? »

Not: Bu silsile önemli grafikler ve formüller içermekte. Twitter’daki yayından görselleri incelemenizi tavsiye ederiz.   Edward Lorenz’in “Brezilya’daki bir kelebeğin kanat çırpması Texas’ta bir kasırgaya neden olabilir mi?” başlığını taşıyan makalesi bilim dünyasında fikrî bir kasırgaya sebep olmuş ve insanları kaos üzerine düşündürmüştü. Neden? “Kaos” denince aklımıza karmaşa, beklenmedik felaketler gelir. Ama matematikte bu kelimenin […]

Fizik Yasaları Üzerine / Richard Feynman »

Sözlerime, bana her zaman tuhaf gelmiş olan bir şeyle başlayacağım. Kalabalık bir toplantıda bongo davulları çalmam istendiği ender zamanlarda, takdimci benim bir teorik fizikçi olduğumdan söz etmeye hiç gerek duymaz. Sanırım bunun nedeni, sanata karşı duyulan saygının bilime duyulandan büyük olmasıdır. Rönesans sanatçıları insanın temel uğraşının insan olması gerektiğini söylemişlerse de, dünyada ilginç başka şeyler […]

Işık / Light / Lumière / ضوء »

Ne değildir? Tabiattaki bir varlığın ismi değil. Nedir? Lisanı fakirleştirip, pozitivist, materyalist, seküler kalıplara sıkıştıran kelimelerden biri. Neden? Hislerle anlaşılan madde mânânın kesafeti, akledilen mânâ ise maddenin letafetidir. İnsan, hayvandan farklı olarak, yeme-içme ve üreme dürtülerinden ibaret değildir. İnsan, manevî bir hayat için yaratılmıştır ve bu hayattan mahrum bırakılırsa mutsuz olur.  (Bkz. Derin Lügat: Mutluluk ve […]

Çelişki / Paradox / المفارقة »

Ne değildir? Çatışan/çelişen iki gerçeklik değildir. (Bkz. Zâhir-Batın / الظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ) Saçma/kaos değildir. (Bkz. Kaos / Chaos / хаос / χάος / فوضى) Aklın açıklayamadığı bir durum değildir. Nedir? Çelişkiler bilimi ilerleten şaşkınlık anlarıdır; sübjektif/indî hükümlerdir. (Bkz. İndî / Sübjektif / ذاتي) Tabiatın kendi içinde çelişki yoktur; insanın anlayışında eksiklik vardır. Paradokslar, mantık ve lisan […]

Kaos / Chaos / хаос / χάος / فوضى »

Ne değildir? Kuralsız, kaidesiz bir varoluş değil. Nedir? İnsan aklının umduğu düzeni bulamadığı zaman verdiği isim. Neden? İnsan karşılaştığı yeni durumları, bilmediklerini bildikleri cinsinden ifade etmek ister. Tarafların ve savaş sebebinin belli olduğu durumda, bir savaşa bile “kaos” demez. Ama kimin kimi neden öldürdüğü, şiddetin ne zaman duracağını bilmiyorsa bu onun için kaotik bir durumdur. […]

Büyük Patlama / Big Bang / Urknall / الانفجار العظيم »

Ne değildir? Kâinat’ın başlangıcını açıklayan bilimsel teori değil. Nedir? Matematiksel olarak doğru ama fizik kanunlarına göre yanlış olan bir senaryo. Galaksilerden atoma kadar Kâinat’ın içindeki nesnelerin tarihini sorgulayabilen fizik yoluyla Kâinat’ın (dolayısıyla fizik yasalarının) başlangıcını açıklamaya çalışır. Big Bang’ın dayandığı formüller ve hesaplar matematiksel olarak doğrudur ama senaryo fizik kanunlarına göre yanlıştır. Çünkü yüksek enerji […]