RSS Feed for bilimcilikCategory: bilimcilik

Bilim adamlarının en zayıf noktası : Matematiksel doğrulukla fiziksel gerçekleri karıştırmak »

Eşya ile onu keşfetmek için ihdas edilen mücerred (soyut) varlıkların aynı gerçeklik içinde akledilmesi matematikle fiziği karıştırmaktır.  Keşfedilen varlık ile akledilen soyut rumuzu bir sanmak “ateş” kelimesinin dili ve dudakları yakacağını iddia etmek kadar saçma. Farklı mekânlara, kevnî/ontolojik şartlara ait nesnelerin düşüncede ve dilde yanyana temsil edilebilmeleri, bu farklı nesneler arasında varlıksal bir geçiş, varlıksal […]

Bâkî / Eternal / Timeless / διαχρονικό / باقي »

Ne değildir? Eskimeyen, bozulmayan şey değil. Nedir? Değişenlerin değişimini mümkün kılan, her değişimi ihata eden zaman dışı değişmezlik. Neden? Mikro dalga fırına koyduğunuz şeyin ısınmadığını görürseniz aletin bozulduğuna hükmedersiniz. Aslında bir ihtimal daha var: Mühendislerin o mikro dalga fırını icad etmesini mümkün kılan Maxwell yasalarının dün gece siz uyurken değiştirilmiş olması. Ama kimse bu ihtimal […]

Tanrı Parçacığı / God Particle / إلها الجسيمات »

Ne değildir? Bir tanrının varlığını yahut yokluğunu ispat eden bilimsel buluş değil. Nedir? Fizik kuramındaki bazı tutarsızlıklara cevaben varlığı tahmin edilen ancak uzun süre deneyle tasdik edilemeyen parçacık. Herhangi bir tanrıyla, kutsal kitaplar veya yaratılışla ilgisi yok. (Bkz. Şalgam suyu varsa Tanrı’ya lüzum yoktur) Neden “Tanrı parçacığı” deniliyor? Fizikçi Leon Lederman varlığı tahmin edilen hatta “gerekli” […]

Dünyamıza Bakış / Albert Einstein »

Yaşamın mânâsı Yaşadığımız hayatın ve umumî olarak, bütün yaşayan mahlukatın hayatının mânâsı nedir? Bu suale cevap vermesini bilmek müteyeddin olmayı icab ettirir. Belki diyeceksiniz ki, böyle bir soruyu sormanın bir mânâsı var mı? Ben de şunu söyleyeceğim size: Kendi yaşamınıza ve başkalarınınkine anlamsız gözüyle bakan insan, yalnız mutsuz olmakla kalmaz, kolay kolay yaşamasını bile beceremez. […]

Dünyamıza Bakış / Albert Einstein »

Din Duygusu ve Araştırma Bilimin derinlerindeki her bilim adamında kendine has bir dinselliğe rastlarsınız. Ama bu din duygusu, basit insanınkinden apayrıdır. Yani bilim adamı için Tanrı sadece iyilik beklenen ve cezasından korkulan biri değildir. Âlim bütün olup bitenlerin nedensel bilincine varmıştır. Onun gözünde gelecek geçmişten ne daha az zorunludur, ne de daha belirli. Ahlâk onun […]

Bilginin Arkeolojisi / Michel Foucault »

Süreksizlik kavramı paradoksal bir kavram: çünkü o araştırmanın hem aleti hem de konusudur; çünkü o alanların bireyleştirilmesine, fakat bunun ancak birbirlerine kıyaslanmaları yoluyla gerçekleştirilmesine olanak verir. Çünkü sonuç olarak belki, o sadece tarihçinin söyleminde mevcut bir kavram değil tarihçinin gizli olarak varsaydığı bir kavramdır: Tarihi -ve kendi tarihini- ona nesne olarak sunan bu kopukluktan hareketle […]

Dünyamıza Bakış / Albert Einstein »

Bilim ve Ahlâk Belki söylediklerim hoşunuza gitmeyecektir. Ama ben hiçbir zaman insanlık için bir kurtuluş yolu olmadığını söylemedim. Yeryüzündeki koşulların düzelmesi salt bilimsel buluşlardan çok insan geleneklerinin ve ülkülerinin gerçekleşmesine bağlıdır. Ahlâklı bir yaşama düzeninin gelişmesi bakımından Konfüçyüs’ün, Buddha’nın, İsa’nın ve Gandhi’nin yaptıkları, bilimin, herhangi bir zamanda yapabileceğinden çok daha önemlidir bence. Sigara içmenin sağlığınız […]

Bilginin Arkeolojisi / Michel Foucault »

Stratejilerin Oluşması Ekonomi, tıp, dilbilgisi, canlı varlıkların bilimi gibi söylemler tutarlılık, kesinlik, ve oturmuşluk derecelerine göre temalar ya da teoriler oluşturan bazı kavram örgütlenmelerine, bazı nesne gruplarına, bazı ifade tiplerine yer verirler: xvm. yüzyılın dilbilgisinde, bütün öteki temaların kendisinden türeyeceği ve bazen açıklanabilir olan anımsamaya yol açacak bir doğuştan dil teması; xıx. yüzyılın filolojisinde, bütün […]

Bilginin Arkeolojisi / Michel Foucault »

Demir Kafesten Plastiğe Kimliklerimiz Kültürel tamlıklar teması -ki bu tema için Marx önce eleştirildi sonra başka bir kılığa sokuldu-içinde, bir ilk başlangıcın araştırılması teması -ki bu temayı kültürel tamlıklar temasının içine yerleştirmeyi istemeden önce o Nietzsche’nin karşısına konuldu- içinde, ve canlı, sürekli ve açık bir tarih teması içinde işlev gören aynı muhafaza edici fonksiyondur. Demek […]

Bilginin Arkeolojisi / Michel Foucault »

Kavramların Oluşması Linne’nin eserinde görülen kavramlar topluluğu (fakat Ricardo’da ya da Port-Royal dilbilgisinde bulduğumuz kavramlar topluluğu gibi) belki tutarlı bir bütün halinde örgütlenebilir. Onun oluşturduğu tümdengelimli yapıyı yeniden kurabiliriz. Her halde bu -bir çok kez denendiği gibi- denenmeye değer. Buna karşılık, eğer daha geniş bir ölçek alınırsa ve dilbilgisi, ekonomi ya da canlıların incelenmesi gibi […]