Author Archive

Endüstriyel Toplum ve İnsanın Anlamı »

[Anadolu Gençlik dergisinde yayımlanmıştır.] İstisnası yok ki bütün ideolojik modeller insanı belirli bir çerçeve içinde tanımlayarak kurulmak istenen sistemin gereksinim duyduğu bireyi -bir çarkın dişlisi gibi tasarlama gayreti içindedir. Bireylerin kurduğu değil, bireyi kuran bütünlük fikri insanın anlamı yönünden derin bir açmazı gösterir ki  ideoloji kavramı da insan olma ideasını doldurma amacı içerir. Bu doldurma […]

Kültürel Varoluşun Kaynağı Olarak İrfân »

  İtibar Dergisinde yayımlanmıştır Bugün kendimizi mahkûm hissettiğimiz bir yaşam biçimine sahibiz. Bu hissiyat, bir kuleye kapatılmışlığımızdan geliyor. Duvarlarını kendimizin ördüğü, gün be gün yükselttiğimiz, ince, uzun, kara, kör bir kule… Aşağıda bir yerlerde devâsa ateşlerde pişirilen tuğlaları yukarı taşıyor kimimiz; bazımız, hesap kitap yapıyor, ölçüyor; bazımız da örüyor duvarları. Herkes işini biliyor görünüyor ama […]

Oğuz Atay’ı Yeniden Tartışmak »

Alper Gürkan Son dönemin belki de en mühim ve dikkate değer edebiyat dergilerinden olan Notos’un son sayısı bir dergi için kapsamlı sayılabilecek bir Oğuz Atay dosyasıyla çıktı. Saygın edebiyatçılardan Semih Gümüş’ün titizliğiyle yayına hazırlanan Notos’un en az öncekiler kadar çok ilgi gören söz konusu dosyası -Atay’ın Demiryolu Hikâyecileri öyküsünün son cümlesi olan- “Ben buradayım sevgili […]

İslâmî Kavrayışta Şehir: el-Medinetü’l Fâzıla / Fârâbî »

 “Maddî gücün ruhanî güçten üstün olabileceği düşüncesi, yalnızca Hindu geleneğinin Kali Yuga ya da ‘karanlık çağ’ olarak adlandırdığı ve bulunduğumuz çağa tekabül eden” dönemde ortaya çıkmıştır René Guénon’a göre. Düşünür, moderniteyi de M.Ö. VI. yüz yılda başlayan bu sürecin son evresi olarak niteler. (Guénon,1997:18) Onun niceliğin egemenliği diye tesmiye ettiği bu süreçte tersyüz edilmiş olan […]

Kültür Değişmesi ve Beş Şehir »

(Ayraç dergisine yayımlandı)  “-Kardeşim, dedi bu gece ben Mübarek’i çok değişmiş gördüm. Nasıl Diyeyim, fazla süslü gibi geldi bana! Elimdeki viski kadehini ona tutuşturdum: -Doğru! diye cevap verdim. Para, refah, fazla kazanmak hırsı hepimiz gibi onu da değiştirdi.” Saatleri Ayarlama Enstitüsü Tanpınar önsözünde Beş Şehir[1]’in asıl konusunun eskiye karşı üzüntü ve yeniye karşı duyulan iştiyak […]

Attila İlhan’ın İkinci Yeni İle İdeolojik Savaşı »

Attila İlhan, “müthiş bir yanılgı içindeydi” dediği Menderes’i ve politikalarını eleştirerek yazdığı önsözü ile farklı dergilerde yayımlanmış yazılarının muhtevasına ilişkin ipuçları vererek başlar İkinci Yeni Savaşı‘na. Şiirin kendiliğinden ortaya çıkan bir duygu seli olmadığını, diğer kültürel ürünler gibi iktisadî bir altyapının toplumsal bilinç ile oluşturduğu diyalektik sonucu ortaya çıktığını değerlendirdiği için kendi metoduyla bir saptamaya […]

Aydınlanmanın Diyalektiği ve Kültür Endüstrisi (Adorno – Horkheimer) »

Sosyoloji Notları‘nda Cemil Meriç kültürün 161 ma’nâsı olduğunu yazar; “161 mânâsı olan kelimenin hiçbir mânâsı yoktur.” diye ekler. (Meriç,1997:304) Onu bu kadar keskin olmaya iten, münevverlerin kelimeleri mikrop kapar gibi kapmasıdır. Nihâyetinde dilimize sonradan, Avrupa’dan ithâl olan kültür, her şeyle bütünleşik olarak kullanılabilecek, uçsuz bucaksız anlamlar yüklenebilecek, her kalıba sokulabilecek bir mefhumdur. Yine de onun […]

Geleneğin İçinde İslâm San’atı »

Fetihten elli yıl kadar sonra İstanbul’a gelen Mimar Sinan, Ayasofya’yı inceler ve İslâm mimarîsinde böylesi büyük ölçülerde eser bulunmamasından yakınır. Günlüğünde yazdıklarına göre, incelediği bu büyük kilisenin, sadece niceliksel yönüyle alakâdar gibidir. Fakat konu sadece fiziksel büyüklük değildir. Burckhardt’ın yazdığı gibi, “El yöntemiyle, böyle muazzam ölçülerde bir bina inşâ etmek, fiziki ihtişamı asli niteliğinin bir […]

İktisadi Aklın Eleştirisi / André Gorz »

[Ayraç Dergisi’nde yayımlandı] “İktisadi amaçlı çalışmanın adım adım azalması özerk faaliyetlerin baskın çıkmasına imkân tanır; serbest zaman zorunlu zamana, boş vakit çalışmaya egemen olacaktır; boş vakit sadece dinlenme veya telafi değil, temel zaman ve yaşama nedeni olacak ve çalışma da araç düzeyine indirgenecektir. Böylece bu boş zaman ortak değerlerin taşıyıcısı olacaktır. Yaratıcılık, birlikte yaşama, estetik […]

Lütfi Bergen ile söyleşi »

2011’de İsyandan Dirliğe: Anadolu’da Yerli Olmak kitabını düşünce dünyasına sunan Lütfi Bergen’in ikisi yeni basım olmak üzere üç kitabı birden yayımlandı:  İlk baskısı 1996’da Pınar Yayınları’nca yapılan Azgelişmişlik Üstünlüktür, yine aynı yayınevinden 1999’da Haluk Burhan müstear adıyla yayımlanmış olan Ahlak Ayaklanması ile okuyucu karşısına ilk kez çıkan Edebi Metinde Din-İktisat, Ayışığı Yayınları’ndan çıktı. Bergen’in yeni […]