Archive for Nisan, 2015

Akıl / Zekâ / Reason / Intelligence / العقل »

Ne değildir? Akıl (reason) ile zekâ (intelligence) farklıdır. Batı 19cu asırdan itibaren ikisinin aynı şey olduğunu zannetmiş ve ikisine birden “reason / raison” demeye başlamış. Zekâ sayılabilen, maddî çoklukların hesabını tutar. Akıl ise manevî değerlerin terazisidir. Akıl (reason) iyi-kötü veya güzel-çirkin gibi ayrım yapar. Bir referans sistemine, değerler manzumesine dayanarak ayrım /yargı/tercih yapmaya yarar. Nedir? FaRuKiyet (ing. discernement) dediğimiz kabiliyetin öznesidir […]

Öldüresiye inanmak… »

“İyiliği emretmek, kötülükten nehyetmek” dinin en asli düsturlarından biri. Bir iyilik yapmak, somut bir hedefe doğru insan etkinliğinin bilinçli bir yönelimini gerektirir. Kötülükten uzak durmakta/tutmakta ise, bir şeylerin yapılmaması belli kurallar ve maddi/manevi müeyyideler ile ortaya konur; bunların dışındaki olanaklı başka her türlü eylem için ise geniş bir hareket alanı bırakılır. Kötülükten sakınmak kişiyi çemberin […]

Bir Osmanlı Saati : Tevhid, İlim, İrfan, Akıl, Hikmet, İnsan, Amel, Adalet, Ahlâk, Umran, İslâm, Hakk »

    … İslam, sanat ve inanç  ilişkisi üzerine okumak için… Soyut Sanat Müslümanın Yitik Malıdır Afganistan’daki bir medreseyi, Bosna’daki bir camiyi, Hindistan’daki Taj Mahal’i görsel olarak islâmî yapan nedir hiç düşündünüz mü? Anadolu kilimlerini, İran halılarını, Fas’taki gümüş takıları, Endülüs’teki sarayları birleştiren ortak unsur nedir? Müslüman olmayan bir insan bile kolaylıkla“bunlar İslâm sanatıdır” diyebilir. Sanat […]

Ateşin Psikanalizi / Gaston Bachelard »

“… insan severken tutuşuyor ise, bu tutuşurken sevmiş olduğunun kanıtıdır […] Ateş doğar doğmaz anası ile babasını, yani aralarından fışkırdığı iki odun parçasını yutar […] Ateşi yakamazsan kavurucu başarısızlık yüreğini kemirecek, ateş senin içinde kalacak. Ateşi yakarsan esrarengiz canavar seni yakıp mahvedecek. Aşk, yalnızca başkasına aktarılan bir ateştir. Ateş ise ancak bir anda yakalanılan bir aşktır …” “… ateşin bazen günahın […]

Elodie Stevenson’un Gerçek Hayatı / Frédérique Uidour »

“… Bastille, rue serpant, Paris’te yağmurlu bir eylül akşamı… Sıkıcı gerçeklerin bedava dünyasından yorgun, Elodie ve kocası eğlenceli yalanlar satın almak için gelmişlerdi bu sokağa. Rus illüzyonist Süper Alex tarafından kandırılmak için bilet aldılar. […] Sahnede içi su dolu dev bir akvaryum vardı. Süper Alex’in elleri, ayakları zincirlerle bağlandı, asma kilitler takıldı. Yardımcıları onu ayaklarından […]

Düş gücü bilgiden daha önemlidir. (Einstein) »

  … Bu konuda okumak için… Maymunist imanla nereye kadar? Evrim ve Big Bang gibi konular genellikle sağlıklı biçimde tartışılmaz. İdeoloji ve inançlar, felsefî tercihler bilim-SELLİK maskesiyle çıkar karşımıza. Özellikle evrim tartışmaları“filanca solucanın bölünmesi” veya falanca Amerikalı biyoloji uzmanının deneyleri etrafında döner ve bir türlü maskeler inmez. Madde ve o Madde’ye yüklenen Mânâ maskelenir. Oysa […]

Dedikoducu kaldırımlar, riyakâr duvar ve bencil köprü »

(Keşkül Dergisinde yayınlandı) Çirkin İnsanlar Güzel Şehirler Kurabilir mi? Paris’teyiz… Şerbet gibi bir eylül akşamı; sofrayı balkona kurduk, bol soğanlı çoban salatasının kokusunu dağıtacak en ufak bir esinti yok. Balkonun çaprazındaki kavşakta trafik lambası yayalara “dur” diyor. Bisikletli, sırt çantalı iki çocuğun yaklaştığını görüyorum. Öndeki 12 yaşlarında bir kız, karşıya geçip duruyor, arkadan gelen 8-9 […]

Shakespeare de yanılmış: Tiyatro dürüst bir yalancıdır! »

“… Bütün dünya bir sahnedir; ve bütün erkekler ve kadınlar ise sadece birer oyuncu. Girerler, çıkarlar. Bir kişi birçok rolü birden oynar. Bu oyun insanın yedi çağıdır. […] Altıncı çağda burnunun üzerinde gözlüğü, yanında kesesi; gençliğinden kalma pantolonuna yayılmış bedenine bol gelir. Çocukluğuna döner büyük adam sesi, incelir. Hepsinin son sahnesinde sona erer olaylarla dolu […]

Kemalizmin Zararları (29): Erken tedavi edilmezse delirtir! »

… Bu konuda okumak için… Türk milliyetçiliği birleştirir mi yoksa parçalar mı? İllâ ki bir tutkal/çimento mu gerekiyor? Milliyetçilik tutkalı adil ve müreffeh bir düzene alternatif olabilir mi? Adaletin, hukukun hâkim olmadığı ortamlarda Türklerin kardeşliği ne işe yarar? Belki de Türk Milliyetçiliği diğer milliyetçilikler gibi yok olmaya mahkûm bir söylem. Çünkü var olmak için “ötekine” […]

Elodie Stevenson’un Gerçek Hayatı / Frédérique Uidour »

“… Siz hayatınızı yaşıyorsunuz; benim hayatım ise benim dışımda; görünen, gösterilen bir şey. Boş bir sinema salonunda kendi hayatımı seyreder gibiyim; benim yerime yaşayan bir başka Elodie’yi seyrediyorum. […] Bence gerçek başkaları görmeden yaptığımız şeylerdir doktor. Geri kalanı, herkesin gözü önünde yaşadıklarımız bir tiyatro; bir riyakârlıktan ibaret.  Boğazımda bir şeyler düğümleniyor. Çıkmayan bir nefes, bir […]